ایران: از گلاسناست تا پرسترویکا [نگاه روسی]

آیا سرنوشت خاتمی در مورد روحانی تکرار خواهد شد؟

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران برگزاری همه پرسی در آینده نزدیک پیرامون مسائل کلیدی سیاست دولتی کشور را پیشنهاد کرده است. نشریه بریتانیایی گاردین سخنان وی را چنین نقل قول می کند:  

آیا این استاد دانشگاه مدافع امریکایی پوتین است؟

معمولاً اساتید دانشگاه‌های مشهور در دنیای علوم انسانی دو دسته‌اند: یا به‌خاطر کارهای علمی وزین و نظریه‌پردازی‌های قدرتمندشان نام‌بردار می‌شوند، یا به‌دلیلِ حضور رسانه‌ای و نوشته‌های ژورنالیستی‌شان. استیون کوهن، روسیه‌شناس آمریکایی، از معدود چهره‌هایی است که در هر دو حوزه پرسروصدا بوده است.  
 

نقش نفت و گاز در نزدیکی ترکیه به ایران و روسیه

ترکیه، به عنوان کشوری با دموکراسی عملگرا و تنها عضو با اکثریت مسلمان ناتو، اغلب به عنوان مدلی از سوی ایالات متحده برای کشورهای استبدادی عرب در خاورمیانه معرفی می شود. زمانی که بهار عربی در خاورمیانه رخ داد، رهبر ترکیه، رجب طیب اردوغان آن را به عنوان فرصتی دید تا به شکلی فعال این ایده را در میان معترضان عرب گسترده کند. اما بهار عربی خیلی زود به زمستان مبدل شد و رابطه اردوغان با ناتو به شکلی قابل توجه تغییر کرد.  

راهبرد روسیه در افغانستان

در پانزده سال گذشته، روسیه و ایالات متحده اهداف غالبا مشابهی در افغانستان داشته اند که جلوگیری از آشوب و پیشگیری از تبدیل مجدد افغانستان به پناهگاه امن تروریست ها در زمره اصلی ترین این اهداف به شمار آمده است. اگرچه این همگرایی به این دو قدرت جهانی فرصت داده است تا با یکدیگر همکاری کنند، اما در اصل، اختلافات مهمی بین دو طرف وجود دارد. اگرچه هر دو کشور خواهان ثبات افغانستان هستند، اما تعریف آنها از ثبات بسیار متفاوت است؛  

روسیه و روابط بین الملل 2018؛ خاورمیانه: عراق، سوریه، لیبی و یمن

روسیه و روابط بین الملل 2018؛ خاورمیانه: عراق، سوریه، لیبی و یمن

عراق؛ جنگ با تروریسم در عراق تا پایان خود هنوز فاصله دارد!

با وجود پیروزی های بدست آمده در عراق توسط ارتش، تشکیلات نظامی حشد الشعبی (نیروهای بسیج مردمی) و پیشمرگه کردستان در مقابل داعش در سال 2017،  

ویژگی‌های سیاست خارجی روسیه در سال 2017

سیاست خارجی روسیه در سال 2017  یادآور دستیابی به موفقیت در خاورمیانه، تشدید تقابل با ایالات متحده و دوری از اروپا، پیشرفت تاکتیکی در آسیا و حفظ وضع موجود در فضای پساشوروی است. روسیه به طور قابل توجهی ابزارهای سیاست خارجی خود را گسترش داده است، اما اختلاف شدید دامنه سیاست خارجی با امکانات محدود اقتصاد روسیه همچنان حفظ شده است. 

خطرات اتحاد ایران و روسیه

ایران برای سده ها یک قدرت منطقه ای بوده است. سلسله های قدرتمند ایرانی مانند هخامنشیان و ساسانیان در دوران باستان و صفویان و قاجارها در قرن 17 و 18 میلادی، تمایل داشتند نقش مهمی در خاورمیانه، قفقاز جنوبی و جاهای دیگر داشته باشند. در دهه های پس از جنگ سرد، زمانی که کشورهای غربی تحریم هایی را علیه برنامه هسته ای ایران تحمیل کردند، ایران از پیشبرد نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در خارج از کشور محدود شد. 

احیاء رقابت روسیه و آمریکا برای برتری در نظام بین الملل

ولادمیر پوتین در احیاء جایگاه این کشور موفقیت هایی به دست آورده است.

در خلال بیست و پنج سال گذشته، مردم آمریکا چنین تصور کرده اند که کشورشان قدرتی بی رقیب در جهان است. آمریکا با پیروزی در جنگ سرد، در هر گوشه ای از جهان حضور داشته است.  

سابقه سوال برانگیز روسیه در مبارزه با تروریسم

به لحاظ نظری، روسیه و امریکا پیرامون مبارزه با تروریسم در یک جبهه قرار دارند. هر دو کشور از حملات افراطی اسلامگرا به قلمروی خود رنج می برند و هر دوی آنها مخالف دولت اسلامی عراق و شام، موسوم به داعش هستند. رئیس جمهور پیشین ایالات متحده باراک اوباما اغلب اظهار می داشت که آماده است تا با روسیه در خصوص بحران سوریه همکاری کند، به طوری که در ژوئن 2016 پیشنهاد همکاری نظامی را با روسیه را مطرح کرد.  

نیاز به برنامه‌ریزی برای دوره پساپوتین

ولادیمیر پوتین اعلام کرده که برای انتخابات در ماه مارس آینده کاندید خواهد شد. او با چالشی جدی روبه رو نیست و بک دوره شش ساله دیگر در انتظار او خواهد بود. هیچ کدام از اینها شوکه کننده نیست اما این سوال را ایجاد می کند که روسیه به کدام سمت می رود و چگونه می توان با آن تعامل کرد.
 

نشست روسیه، ترکیه و ایران در سوچی

در ماه های اخیر دیپلماسی گسترده ای در خاورمیانه جریان داشته است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، از ترکیه و ایران بازدید کرد. ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی سفری تاریخی به مسکو انجام داد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از روسیه دیدن کرد و بار دیگر 22 نوامبر برای نشست سه جانبه سران روسیه - ترکیه - ایران حول محور سوریه، به سوچی در روسیه بازگشت.  

جدایی فزاینده بین ایران و روسیه

اختلاف رو به افزایش در مورد سپاه

روسیه و ایران تاکنون در جنگ داخلی و بحران سیاسی سوریه در کنار یکدیگر  بودند. در واقع، علی رغم اختلافات پنهانی که وجود داشت، اما دو کشور به دلیل وجود اهداف مشترک مهم تر و اولویت زمانی آن ها، تاکنون اختلافات را مدیریت کرده اند.  

ترکیه، متحد آمریکا، شاید در همکاری با ایران و روسیه گفتگو با اسد را آغاز کند

ترکیه، متحد آمریکا، شاید در همکاری با ایران و روسیه گفتگو با اسد را آغاز کند

رجب طیب اردوغان فاش کرد که شاید در آینده مایل به گفتگو با بشار اسد باشد، ولی نه با گروه های ستیزه جوی کُرد سوریه که وی مدعی شد هیچ نقشی در پایان دادن به جنگ جاری نداشته اند.  

نقش روسیه در جهان پسااروپایی؟

این یک واقعیت است که روسیه دیگر نمی‌خواهد بخشی از اروپا باشد. این واقعیت مقدم بر مذاکرات مربوط به طبقه بندی منافع اقتصادی و جابجایی‌های بدون روادید به کشورهای ناحیه شنگن است، که برای چندین دهه انجام شدند و در هر صورت شکست خورده‌اند. ولادیمیر پوتین در اولین دوره ریاست جمهوری خود، موضوع پیوستن به ناتو را مطرح کرد که واکنش جدی ای در پی نداشت.  

الگوی موازنه و بازدارندگی فعال در روابط ایران و روسیه؛ ماهیت و امکان تعمیم

الگوی موازنه و بازدارندگی فعال در روابط ایران و روسیه؛ ماهیت و امکان تعمیم

یکی از نقص‌های عمده روابط ایران و روسیه در دوره پساشوروی فقدان راهبرد، بی‌ثباتی و تأثیرپذیری آن از متغیرهای ثالث به‌ویژه غرب است.  

تاثیرات مثبت و منفی انقلاب اکتبر روسیه بر افغانستان

اکتبر امسال، یکصدمین سالگرد انقلاب روسیه بود که همانند انقلاب کبیر فرانسه، آغازگر تحولات ژرف سیاسی و اجتماعی بزرگی در روسیه و کشورهای دیگر جهان شد. افغانستان هم از این انقلاب تاثیر فراوانی پذیرفت. از میان انبوهی از بحث‌ها که در این زمینه وجود دارد، از دو صاحب‌نظر در مورد تاثیر مثبت انقلاب اکتبر بر افغانستان پرسیده‌ایم و پنج نکته‌ای را که این دو صاحب نظر تاحدی در مورد آنها اتفاق نظر داشتند در اینجا بازگو می‌کنیم.  

آیا ترامپ خواهد آموخت با ایران شطرنج بازی نکند؟

در تمام مباحث ژئوپلیتیک هر زمانی که کسی شروع کرد ایرانی ها را دسته ای از خشونت طلبان معرفی کند نکته ای که نئوکان ها به آن اصرار دارند، من به آنها یادآوری کردم که ایرانی ها قوم پارس هستند و پارس ها بودند که شطرنج را اختراع کردند. قاطی کردن ایران با عرب ها ـ داعش، القاعده و غیره ـ نه تنها نادانی بلکه بسیار خطرناک است.  

غلبه چین بر اوراسیا، روسیه قدرت کوچکتر

پکن با جادۀ جدید ابریشم در حال فتح آسیای مرکزی و خاورمیانه است؛ نقش ایران و توانایی های اروپا

کافی است نگاهی به یک نقشۀ جغرافیایی بیندازیم تا پی ببریم که شراکت راهبردی میان روسیه و چین به بیراهه می رود.  

سه کشور در یک قایق: اتحاد روسیه، ایران و آذربایجان

در تهران، نشستی با حضور روسای جمهوری روسیه، ایران و آذربایجان برگزار شد. آنان تصمیم گرفته‌اند، در عرصه بین المللی فعالیت مشترکی داشته باشند. نتیجه اصلی این نشست، حاصل شدن توافق در خصوص امضای کنوانسیون پیرامون وضعیت حقوقی دریای خزر در سال ٢٠١٨، بوده است.
 

برگ ایران در گفتگوی پوتین با ترامپ

برد موشک های بالستیک ایران به دو هزار کیلومتر محدود خواهد شد. دستکم این که از بیانات آیت الله خامنه ای در آستانه سفر پوتین به تهران چنین نتیجه گیری می شود. این سخنان با روابط روسیه و امریکا و یکی از موضوعات بسیار مبرم در بحث های پیرامون سیستم دفاع ضد موشکی ارتباط مستقیمی دارد. البته، در این سخنان فقط پوتین مخاطب اصلی نبوده است.