مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

عملگرایی و اعتمادسیاسی ایران و روسیه

ایران و روسیه همسایگانی هستند که صدها سال سابقه روابط پر فراز و نشیب داشته‌اند، اما برای تعریف و تعیین حد و مرز این روابط که در مواقعی از آن به «روابط استرتژیک» یاد می‌شود، نیاز به واکاوی دقیقتری دارد که در این مختصر به مواردی از آن اشاره می‌شود.
 
ادامه مطلب ...

روسیه بازیگری قابل اعتماد برای ایران نیست

بحث خود را با سه سوال آغاز می کنم: سیاست بین الملل به چه سمتی گرایش یافته است؟ سیاست منطقه ای (خاورمیانه) به کدام سمت گرایش دارد؟ و منافع منطقه ای ایران چیست؟ ما چگونه عمل کنیم؟ هرچند که جهان و نظام بین الملل ساختاری چندقطبی به خود گرفته است اما نمی توان تاثیر ایالات متحده و قدرت اثرگذاری و تصمیم سازی آن را انکار کرد.
 
ادامه مطلب ...

محور ترکیه، روسیه و ایران

از زمان وقوع کودتای شکست‌خورده در ترکیه در اواسط ژوئیه، تحولی بزرگ در توازن قدرت در خاورمیانه روی داده؛ تحولی که تقریبا هیچ‌کس در واشنگتن توجهی به آن ندارد. ترکیه و ایران به طور همزمان به روسیه متمایل شده در حالی که روسیه نیز در حال گسترش دامنه نظامی و استراتژیک خود است؛ رویکردی که به زیان ایالات‌متحده و متحدانش است.  
ادامه مطلب ...

حفظ آبرو در تهران

تنها یک هفته پس از این که اعلام شد روسیه از پایگاه نظامی در ایران برای حمله هوایی به سوریه استفاده می کند، تهران عقب نشینی کرد و اجازه استفاده از پایگاه نظامی خود به روس ها را متوقف کرد. این تحولات نشان می دهد، آن طور که برخی مفسران معتقدند، استفاده روسیه از پایگاه نظامی ایران به معنی ایجاد اتحادی جدید نبوده است. (یا لااقل) مقام های ایرانی چنین تصوری ندارند.
 
ادامه مطلب ...

بازگشت از فرودگاه؛ همکاری نظامی-هوایی روسیه و ایران زودگذر بود

بازگشت از فرودگاه؛ همکاری نظامی-هوایی روسیه و ایران زودگذر بود


نیروی هوا و فضای روسیه فقط برای کمتر از یک هفته توانستند از پایگاه هوایی همدان ایران استفاده کنند. ١٦ اوت خبر رسید که تهران به روسیه اجازه داده تا هواپیماهای جنگنده خود را در این پایگاه مستقر کند و یکشنبه شب این اجازه لغو شد. حسین دهقان، وزیر دفاع ایران، مسکو را به نشان دادن «رفتار ناشایست» و میل برای «نشان دادن خود به عنوان قدرت بزرگ» متهم کرد.  

ادامه مطلب ...

توقف استفاده روسیه از پایگاه هوایی و اتهام ایران به مسکو در مورد خیانت به اعتماد

توقف استفاده روسیه از پایگاه هوایی و اتهام ایران به مسکو در مورد خیانت به اعتماد


ایران با اعلام این که کرملین به شکلی غیر قابل قبول امتیاز پرواز هواپیما های روسی از پایگاهی در ایران برای بمباران سوریه را علنی و درباره آن فخرفروشی کرده است، این مجوز را لغو کرد؛ این در حالی است که فقط یک هفته از اعطای مجوز چنین دسترسی استثنایی گذشته است.   ادامه مطلب ...

ناامیدی از برجام، دلیل نزدیکی روابط تهران با روسیه

افکار عمومی ایران و جامعه جهانی از شنیدن اخباری مبنی بر این که ایران اجازه داده هوایپماهای روسی از پایگاه های نظامی در همدان برای بمباران سوریه استفاده کنند، متعجب شدند. جمهوری اسلامی ایران همواره بر استقلال خود تاکید داشته و قانون اساسی ایران نیز اعطای پایگاه نظامی به یک کشور خارجی را منع کرده است.
 
ادامه مطلب ...

ابعاد و اهداف حضور نظامی روسیه در ایران

پس از گذشت بیش از نیم قرن از خاطره تلخ اشغال ایران توسط ارتش شوروی و خروج سربازان روس از خاک ایران پس از جنگ جهانی دوم (1946) بار دیگر نظامیان این کشور با توافقی جدید پا به ایران گذاشته‌اند. اما وضعیت فعلی قابل قیاس با گذشته نیست و اهداف حضور نظامی اخیر از جنبه‌های مختلف به‌ویژه به لحاظ ماهیت دیگر گونه است. با این حال، حضور پیشین و فعلی وجه مشترکی دارد که در غلبه جنبه فرادوجانبه و در ارتباط این دو حضور با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی قابل بررسی است.  
ادامه مطلب ...

امید جمهوری آذربایجان به جلب حمایت روسیه و ایران

توازن در منطقه قفقاز درحال دگرگونی است. ایران در پی رهایی یافتن از شر تحریم ها به سوی شمال گرایش پیدا کرده و جسورتر شده است. روسیه نیز خط مشی خود را تغییر داده و در مناقشه طولانی ناگورنو - قرباغ، به جای قرار گرفتن در کنار ارمنستان به دوستی با جمهوری آذربایجان روی آورده است. در اوایل ماه اوت، جمهوری آذربایجان برای بهره برداری از این تحولات، نشستی با حضور روسای جمهور روسیه و ایران در باکو، برگزار کرد.
 
ادامه مطلب ...

ایجاد اتحاد؛ آیا دوستی و روابط نزدیک میان روسیه، ترکیه و ایران امکان پذیر است؟

ایجاد اتحاد؛ آیا دوستی و روابط نزدیک میان روسیه، ترکیه و ایران امکان پذیر است؟


به نظر می رسد نتیجه غیرمنتظره روابط نزدیک جدید میان روسیه و ترکیه، پیشنهاد رئیس جمهور رجب طیب اردوغان پیرامون تشکیل اتحاد سه جانبه – آنکار، تهران و مسکو بوده است. از لحاظ تئوری، تشکیل چنین مثلثی احتمال دارد، ظهور مرکز ژئوسیاسی جدید قدرتمند در منطقه را به همراه داشته باشد.  

ادامه مطلب ...

تعاملات جدید نزدیک روسیه با ایران به چه معناست؟

خبرگزاری آمریکایی «یونایتد پرس اینترنشنال» با انتشار گزارشی در پایگاه اینترنتی خود نوشت: حضور خلبانان روس در پایگاه هوایی همدان، یکی از شهرهای ایران، نه تصادفیست و نه اینکه تنها به‌دلیل آزادسازی شهر حلب سوریه است. پرواز بمب‌افکن‌های روسیه از پایگاه هوایی شهید نوژه نتیجه سلسله رویدادهایی است که به ایجاد شرایط کاملاً جدید در بخش شرقی منطقه خاورمیانه انجامید.
 
ادامه مطلب ...

ائتلاف با روسیه: آغاز مسیر جدید سیاست خارجی ایران؟

25 مرداد 95 روز مهمی در تاریخ سیاست خارجی ایران خواهد بود، زیرا برای نخستین بار در سه دهه اخیر این کشور گام عملی مهمی به سوی "ائتلاف" با یک قدرت بزرگ برداشت. از آنجا که این رفتار استراتژیک نوپدید می تواند بر موقعیت ایران در سیاست بین الملل تاثیرات مهمی برجای بگذارد، نیازمند تبیین است. ائتلاف از منظر این مقاله به مذاکره و توافق گروهی از تصمیم گیران بر سر اقدام هماهنگ برای نیل به هدفی مشترک اطلاق می شود.  ادامه مطلب ...

چرا بمب‌افکن‌های روسیه از همدان به سوریه حمله کردند؟

رسانه‌های روسی به نقل از وزارت دفاع این کشور گفته‌اند که بمب‌افکن‌های این کشور در خاک ایران مستقر شده‌اند و با پرواز از این کشور مواضع داعش و جبهه نصرت (فتح الشام) را در مناطقی از سوریه بمباران کرده‌اند. این برای نخسین بار پس از جنگ جهانی دوم است که نیروهای نظامی یک کشور خارجی چنین همکاری نزدیک نظامی با ایران دارند و حتی از خاک این کشور برای حملات هوایی خود استفاده می‌کنند. این نوشته به چند پرسش درباره این اقدام پاسخ می‌دهد.
 
ادامه مطلب ...

آیا کودتای شکست خورده سبب نزدیکی اردوغان به ایران و روسیه خواهد شد؟

آیا کودتای شکست خورده سبب نزدیکی اردوغان به ایران و روسیه خواهد شد؟

در میان تبعات متعددی که کودتای نظامی 15 جولای بر سیاست داخلی ترکیه داشته و دارد، نباید از اثرات آن بر سیاست خارجی این کشور، به ویزه در موضوع سوریه، غافل شد. عذرخواهی ماه گذشته رجب طیب اردوغان از مسکو را بابت سرنگونی جت جنگنده روسی در 24 نوامبر گذشته، می‌توان نقطه شروع چرخش سیاست خارجی ترکیه دانست،  
ادامه مطلب ...

آغاز اتحاد ایران و روسیه

روسیه در یک سال اخیر سوریه را بمباران کرده و حضور نیرویی هوایی آن در آسمان سوریه و نیروی زمینی ایران در این کشور سوالات زیادی را در باره روابط این تهران و مسکو ایجاد کرده است. جنگیدن در یک جبهه به طور معمول کاری است که هم پیمانان میکنند اما تعداد زیادی از تحلیل گران از اعتراف به این مساله سرباز میزنند.
 
ادامه مطلب ...

گسترش ناتو و سپر ضدموشکی، تهدید مشترک ایران و روسیه

نتیجه نشست سران ناتو در ورشو و تصمیم برای تقویت زیرساخت‌های نظامی این سازمان در لهستان و کشورهای بالتیک را در برداشت اولیه می‌توان ادامه سیاست روسیه‌ستیزانه و تشدید سیاست مهار و دربرگیری روسیه دانست. اما نگاهی کلان‌تر به پازل‌های اقدامات نظامی غرب به رهبری امریکا از گسترش ناتو تا توسعه سپر ضدموشکی و تقویت پایگاه‌ها و حضور نظامی در نقاط مختلف جهان نشان از وجود تمایلات توسعه‌طلبانه‌ای فراتر از «روسیه» و تلاشی پیوسته برای حفظ و تقویت هژمونی آن در گستره جهان دارد.
   
ادامه مطلب ...

مشارکت روسیه در دستیابی به توافق هسته ای ایران خدمت به واشنگتن نیست

مشارکت روسیه در دستیابی به توافق هسته ای ایران خدمت به واشنگتن نیست

اهداف احتمالی و متصور روسیه از موافقت با برجام

از نگاه تحلیل‌گران غربی، روسیه از ورود به برجام، اهداف و منافع متعددی می‌توانسته داشته باشد که تعدادی از آن‌ها عبارتند از:
 
ادامه مطلب ...

تغییرات تاکتیکی در سیاست خارجی روسیه و احتیاط ایران

آمادگی ترکیه برای احیاء روابط با مسکو، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، برخی زمزمه‌ها در قاره سبز مبنی بر ضرورت بازبینی در روابط با کرملین، افزایش تمایلات در خاورمیانه به توسعه روابط با روسیه و تغییرات پیش‌رو در کاخ سفید فرصت‌های جدیدی هستند که انتخاب‌ها و فضای مانور هرچه گسترده‌تری را در عرصه خارجی برای مسکو فراهم می‌کنند. عملگرایی نیز امکان نظری و عملی برای بهره‌برداری حداکثری از این فرصت‌ها را به کرملین می‌دهد.
 
ادامه مطلب ...

تمایل ایران به جایگزینی غرب به جای روسیه

بازگشت ایران به بازار جهانی نفت با بروز مشکلات جدی برای روسیه، یکی از بازکنان اصلی این بازار همراه می شود. رشد روز افزون پیشنهادات نفتی ایران رها شده از تحریم ها، قوانین بازی صادرکنندگان روسی طلای سیاه را بر هم می زند که پیش از آن نیز با دوران سختی مواجه بوده است.
 
ادامه مطلب ...

استقرار بخش‌های جدید سامانه ضدموشکی و ضرورت آمادگی ایران و روسیه

استقرار بخش‌های جدید سامانه موشکی امریکا و ضرورت آمادگی ایران و روسیه

آژانس دفاع موشکی و کمپانی ریتیون در حال آزمایش و ساخت نوعی موشک اس ام - ٣ هستند که قادر است موشک های بالستیک تهدید کننده ای را که از فضا به جو زمین نزدیک می شوند، ردیابی و نابود سازد.  
ادامه مطلب ...