پس از
گذشت بیش از نیم قرن از خاطره تلخ اشغال ایران توسط ارتش شوروی و خروج
سربازان روس از خاک ایران پس از جنگ جهانی دوم (1946) بار دیگر نظامیان این
کشور با توافقی جدید پا به ایران گذاشته‌اند. اما وضعیت فعلی قابل قیاس با
گذشته نیست و اهداف حضور نظامی اخیر از جنبه‌های مختلف به‌ویژه به لحاظ
ماهیت دیگر گونه است. با این حال، حضور پیشین و فعلی وجه مشترکی دارد که در
غلبه جنبه فرادوجانبه و در ارتباط این دو حضور با تحولات منطقه‌ای و
بین‌المللی قابل بررسی است.