آیا روسیه امریکا را در سوریه مغلوب خواهد کرد؟ دو دیگاه در پنتاگون
مقامهای آمریکایی روز جمعه پایان طرح ناموفق آموزش به اصطلاح شورشیان میانه روی سوری برای جنگ با گروه تروریستی داعش را با لفظ "وقفه عملیاتی" اعلام کردند. بن رودس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: ما داعشی را تعقیب میکنیم که روسیه تعقیب نمیکند.
هیجان پس از سندروم؛ پیامدهای احتمالی اقدام نظامی روسیه در سوریه
روسیه برای اولین بار بعد از وقفه بیش از ۲۵ ساله رسماً به عملیات گسترده جنگی در خارج از کشور دست می زند که نه با اجبار به صلح بلکه با ملاحظات راهبردی ارتباط دارد.
ولادیمیر پوتین جا پای یوری آندراپوف رئیس سابق کا.گا.ب می گذارد؛ کسی که در سال 1979 برای احیای کابل نیروهای شوروی را به افغانستان برد. برای موفقیت در عملیاتی که آندراپوف در آن شکست خورد پوتین باید مقدار قابل توجهی نیرو و منابع برای حفظ اسد به کار گیرد. عربستان سعودی نیز همچنان دشمن او می ماند همانطور که دشمن آندراپوف بود.
روند عملیات روسیه در سوریه باعث پیچیدگی روابط دو کشور شده است که پیش از آن نیز به خاطر اختلاف نظرات شان بر سر سرنوشت بشار اسد، رهبر سوریه، تیره شده بود. رجب طیب اردغان، رئیس جمهور ترکیه، در ارتباط با جریان تجاوز هواپیماهای روسیه به حریم هوایی ترکیه، مسکو را تهدید کرده که احتمال دارد «دوستی مانند آنکارا» را از دست بدهد. در این میان، در ناتو اعلام کرده اند که رویداد مربوط به هواپیماهای روسی در ترکیه «اتفاقی» نبوده است.
عملیات نظامی روسیه در سوریه نه تنها سبب ادامه بر سر قدرت ماندن رژیم بشار اسد رئیس جمهور سوریه می شود بلکه سبب تقویت نیروهای نیابتی ایران در این کشور می شود و آنها را قادر می سازد در دیگر درگیریهای منطقه تهاجمی تر عمل کنند به ویژه در یمن که در آن جنگ بین شورشیان مورد حمایت تهران و عربستان سعودی ماه هاست که شدت گرفته است.
در سال 1957 مصر، متحد اتحاد شوروی در سیاست درهم و برهم و بی سر و سامان سوریه مداخله کرد اما این دخالت خوب پیش نرفت. چرا اکنون پوتین فکر میکند، قضیه طور متفاوتی پیش خواهد رفت؟ (نویسنده به یادآوری خاطره سفر سال 1989 خود به سوریه و دیدارش با نظامیان شوروی حاضر در یک کشتی پهلو گرفته در سوریه پرداخت که در آن ادعا کرده او وارد کشتی نظامی شده و شب را به صبح رساند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با وعده پایان دادن به بحران به سوریه وارد شد. اما وضعیت بدتر شده است و تنها انگیزه پوتین برای تخریب منافع غرب بیشتر شده است. در روزهای اخیر روسیه بمباران مخالفان رژیم سوریه را آغاز کرده است. روسیه به بهانه تهدید داعش این حملات را آغاز کرده اما در حقیقت عملیات روسیه در راستای نگه داشتن بشار اسد در قدرت است و با این کار قصد دارد راه قطعنامه ای که پس از توافق هسته ای ایران از آن صحبت شد را ببندد.
آنچه که پس از حملات هوایی روسیه علیه "تروریست ها" در سوریه می گذرد، به سناریوی جنگ سرد شباهت زیادی دارد. برای نخستین بار از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اردوگاه کمونیست، آمریکا و روسیه، خود را درگیر جنگی نظامی و نیابتی، می بینند. در طول پنجاه سال جنگ سرد، آمریکا و شوروی سابق، با یکدیگر رویارویی هایی داشتند اما هیچگاه این چنین مستقیم در برابر هم قرار نگرفته بودند.
پوتین با گسیل نیروهای نظامی روسیه به سوریه، توانسته سیاستهای آمریکا را کاملاً تغییر دهد، و به شکلی مؤثر از بشار اسد حمایت کند، تلاشهای آمریکا برای مبارزه با داعش را دشوارتر کند، و در عین حال تضمین کند که در هرگونه حکومت آینده سوریه منافع روسیه نیز مدنظر قرار میگیرند.
در سازمان ملل متحد، همه ما شاهد واقعهای نادر بودیم:
همه ما می دانیم که جنگ جهانی نخست چگونه آغاز شد. اقدامات خشونت آمیز فردی موجب عملیات نظامی جبران ناپذیری شد که فاقد رهنمود راهبردی و در عین حال هدفی شفاف بود. مابقی نیز تاریخ است: قدرت های فاتح علت آن کشت و کشتار چهار ساله را اهداف بلند پروازانه بیان کردند. هنوز وقت است که از تکرار دردناک جنگ دیگری، که اینبار جرقه های آن در خاورمیانه و به طور خاص در سوریه، مشاهده می شود، پیشگیری کرد.
یک بار دیگر، ولادیمیر پوتین در مسیری حرکت می کند که کاخ سفید آن را پیش بینی نکرده بود. یک بار دیگر، تحلیل گران سیاست خارجی آمریکا نمی توانند توافق کنند که آیا پوتین از روی ذکاوت یا از درماندگی عمل می کند. آیا تصمیم پوتین به بمباران های هوایی در سوریه نوعی اقدام کارساز ژئوپولیتیک است؟ آیا او در حال پر کردن خلاء منطقه ای و ایجاد محور مسکو - دمشق - تهران - بغداد جدید است و این تحول نشانه ناتوانی سیاست خارجی آمریکا محسوب می شود؟
ائتلاف بین المللی در ضدداعش که توسط مسکو تشکیل شده، مرکز خود را در عراق تأسیس می کند. پیشنهاد اصلی مسکو در رابطه با تشکیل ائتلاف بزرگ در مبارزه علیه گروهک تروریستی «دولت اسلامی»، می تواند از ائتلافی متشکل از روسیه، عراق، ایران و سوریه عبارت باشد. گشایش مرکز هماهنگی چهار دولت که در ماه های اکتبر و یا نوامبر آغاز به کار خواهد کرد و برای این کشورها، امکان تبادل اطلاعات در جریان عملیات مشترک آینده علیه داعش را مهیا خواهد ساخت،
هدفگذاری در سوریه، ضربه به اروپا؛ بازگشت روسیه به مرکز قدرت جهانی
30 سپتامبر، جنگندههای روسی حملات هوایی خود را به مناطق تحت اختیار شورشیان در شهرهای حما، حمص و لاذقیه آغاز کردند. این اتفاق چندان غیرمنتظره نبود. ولادیمیر پوتین در سخنرانی روز دوشنبۀ خود در مجمع عمومی سازمان ملل از برنامهاش برای ایجاد "ائتلاف بینالمللی ضدتروریستی حقیقتاً فراگیر" خبر داد.
حملات
مستقیم نظامی روسیه در سوریه بار دیگر پیچیدگیهای رفتاری سیاست خارجی
کرملین را اثبات کرد و این در حالی بود که بسیاری حتی در خود روسیه نیز
احتمال چنین اقدامی را اندک ارزیابی میکردند. اعتراف سیاستمداران غربی به
اینکه از تحرکات و حملات نظامی روسیه در سوریه درک درستی ندارند،
از پایان دوره جنگ سرد، این اولین بار است که روسیه در خارج از مرزهای جمهوریهای شوروی سابق، دست به عملیات نظامی زده است. ولی آمریکا و شرکای ائتلافاش هم اکنون بیش از ۷ هزار بار گروهی را که خود را دولت اسلامی ( داعش) میخواند در عراق و سوریه هدف حملات هوایی قرار دادهاند. حتی با خوشبینانه ترین ارزیابی باید گفت که تاثیر این حملات محدود بوده است.
رئیس جمهوری روسیه در هفتههای اخیر بارها غرب را متعجب کرده است: اول با استقرار هواپیماهای جنگی و تانک در سوریه، سپس با درخواست ایجاد یک ائتلاف بینالمللی ضد داعش و اخیرا با اعلام یک توافق تشریک اطلاعات با سوریه، عراق و ایران. تصمیم امروز روسیه برای مداخله نظامی در سوریه اگرچه قابل پیشبینی بود اما واکنش رسانهای زیادی را در پی آورد و غربیها تلاش دارند تا هر یک به گونه این مداخله و حضور نظامی را تفسیر کنند.
ساده لوحی خواهد بود اگر باور کنیم که روسیه در سوریه با همان سرنوشتی مواجه می شود که در قرن گذشته در افغانستان با آن مواجه شد. شرایط دگرگون شده و ائتلاف ها تغییر کرده است. جنگ سرد به پایان رسیده و نکته دیگر این که، خود روسیه هم دیگر اتحاد جماهیر شوروی سابق نیست. در نتیجه، هر کس روی غرق شدن روس ها در باتلاق سوریه مانند غرق شدنشان در گذشته در باتلاق افغانستان حساب باز کرده؛ مانند کسی است که فیل و فنجان را با هم مقایسه کند.
خاورمیانه برای روسیه و ایران؛ «ابعاد طرح اوباما برای خروج از خاورمیانه»
وقتی که روز جمعه، حسن روحانی در نیویورک با خبرنگاران دیدار کرد، همۀ تلاشش را کرد تا به همه بقبولاند که ایران و روسیه در سوریه "ائتلاف" تشکیل نخواهند داد. او گفت که ایران و روسیه اطلاعاتشان را به اشتراک میگذارند، در مورد استراتژیها بحث میکنند، و با هم ارتباط مستمر دارند. اما ائتلاف ندارند.
افزایش حضور نظامی روسیه در سوریه، موضوعی است که این روزها خط اصلی خبری و تحلیلی مطبوعات و رسانه های بین المللی را به خود اختصاص داده است. در این میان، فارغ از بحث ها و گمانه زنی های معمول، یک پایگاه تحلیلی آمریکایی به بررسی و ارزیابی پنج سناریو مربوط به این موضوع و تأثیرات و پیامدهای آن پرداخته است.