جنگ روسیه در خاورمیانه: رویارویی با ناتو یا تحمیل میز مذاکره؟

جنگ روسیه در خاورمیانه: رویارویی با ناتو یا تحمیل میز مذاکره؟

روسیه از سندروم افغانستان رها شده و بیست و شش سال پس از شکست در افغانستان و خروج از آن کشور و فروپاشی اتحاد شوروی، برای نخستین بار با اهداف راهبردی وارد یک جنگ خارج از قلمرو شوروی یا کشورهای هم سود شده است. این سومین جنگ و اقدام نظامی بزرگ روسیه در دوره پوتین است.  

سه دلیل دخالت نظامی پوتین در سوریه

یان برِمر، کارشناس مسائل ژئوپلتیکی معتقد است روسیه تنها به سه دلیل کارزاری نظامی را در سوریه راه‌ انداخته است. برِمر که ریاست گروه اوراسیا را بر عهده دارد، به این نکته اشاره‌ می‌کند که دخالت پوتین در سوریه، نتایجی خواهد داشت که این نتایج در سرتاسر عرصه جهانی، تداوم خواهند یافت.

 

قمار نظامی پوتین در سوریه

با ورود نظامی مسکو به پرونده سوریه، انتظار می رود این بحران دامنه های گسترده تر و شاید ناشناخته ای بیابد. موضوعی که اگر منجر به دستاورد پایداری برای دولت اسد در صحنه میدانی سوریه نشود، زنگ خطر برای فاصله گیری از دیپلماسی و فرو رفتن بیشتر در باتلاق جنگ و خشونت است. به خصوص که بازیگران فرامنطقه ای پیش از اینکه به فکر حل و فصل بحران باشند، به منافع خود می اندیشند. 

پوتین در راه دمشق

به محض اینکه می گوید، عمل می کند. رییس جمهور روسیه، که صبح روز چهارشنبه، 30 سپتامبر، به سختی توانست موافقت مجلس دومای روسیه را برای "به کار گیری نیروهای مسلح خارج از خاک آن کشور دریافت کند"، رسماً اولین اسکادران از هواپیماهای جنگی خود را بر فراز سوریه علیه مواضع دولت اسلامی، در استان های حمص و حماء در شرق سوریه به پرواز درآورد.  

روسیه و کاربست دکترین جنگ اوکراین در سوریه

اگر روسیه نقش خود را در دامن زدن به جنگ در شرق اوکراین به عنوان یک راهنما تلقی کند، این کشور برخی از فریب‌ها و تاکتیک‌های جدید خود را برای شورشیان سوری و متحدان آنها نگه داشته است. مداخله اخیر روسیه در جنگ داخلی سوریه به نوعی شبیه مداخله این کشور در شرق اوکراین است، جایی که مسکو از درگیری‌های قومیتی در آن بهره گرفت و با تامین تسلیحات، استقرار نیروهای داوطلبی و غیرقانونی تلاش کرد که غرب را فریب دهد. 

آسیب پذیری خطرناک ناتو در مقابل روسیه

در کنار اقدامات پیشین روسیه در سوریه، حملات اخیر هواپیماهای روس با عبور از حریم هوایی ترکیه و دیگر اتفاقات مشابه در مرز ترکیه با سوریه پیام‌های مستقیمی در حوزه ژئوپولتیک از جانب «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه به حساب می‌آید. روسیه در وهله نخست سعی دارد توانایی‌اش را برای حضور و قدرت نمایی در چندین جبهه به طور همزمان به نمایش بگذارد.  

چرا جنگ سرد جدید با روسیه اجتناب ناپذیر است؟

در حال حاضر وضعیتی حیاتی در روابط آمریکا و روسیه ایجاد شده است. جنگ داخلی در اوکراین در حال تبدیل شدن به بن‌بستی متقابل بوده، توافق هسته‌ای عملی با ایران به نتیجه رسیده و روسیه در حال تقویت حضور نظامی خود در سوریه می‌باشد؛ اقدامی که خطر مواجهه با ایالات متحده را افزایش می‌دهد و در عین حال دارای پتانسیل برای مشارکت (دوجانبه) علیه داعش است. 

آیا روسیه امریکا را در سوریه مغلوب خواهد کرد؟ دو دیگاه در پنتاگون

آیا روسیه امریکا را در سوریه مغلوب خواهد کرد؟ دو دیگاه در پنتاگون

مقام‌های آمریکایی روز جمعه پایان طرح ناموفق آموزش به اصطلاح شورشیان میانه روی سوری برای جنگ با گروه تروریستی داعش را با لفظ "وقفه عملیاتی" اعلام کردند. بن رودس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: ما داعشی را تعقیب می‌کنیم که روسیه تعقیب نمی‌کند.  

هیجان پس از سندروم؛ پیامدهای احتمالی اقدام نظامی روسیه در سوریه

هیجان پس از سندروم؛ پیامدهای احتمالی اقدام نظامی روسیه در سوریه

روسیه برای اولین بار بعد از وقفه بیش از ۲۵ ساله رسماً به عملیات گسترده جنگی در خارج از کشور دست می زند که نه با اجبار به صلح بلکه با ملاحظات راهبردی ارتباط دارد.  

پوتین و آندرا‌پوف؛ استفاده از تجارت افغانستان در سوریه

ولادیمیر پوتین جا پای یوری آندراپوف رئیس سابق کا.گا.ب می گذارد؛ کسی که در سال 1979 برای احیای کابل نیروهای شوروی را به افغانستان برد. برای موفقیت در عملیاتی که آندراپوف در آن شکست خورد پوتین باید مقدار قابل توجهی نیرو و منابع برای حفظ اسد به کار گیرد. عربستان سعودی نیز همچنان دشمن او می ماند همانطور که دشمن آندراپوف بود. 

چالش در روابط روسیه و ترکیه (بر سر سوریه)

روند عملیات روسیه در سوریه باعث پیچیدگی روابط دو کشور شده است که پیش از آن نیز به خاطر اختلاف نظرات شان بر سر سرنوشت بشار اسد، رهبر سوریه، تیره شده بود. رجب طیب اردغان، رئیس جمهور ترکیه، در ارتباط با جریان تجاوز هواپیماهای روسیه به حریم هوایی ترکیه، مسکو را تهدید کرده که احتمال دارد «دوستی مانند آنکارا» را از دست بدهد. در این میان، در ناتو اعلام کرده اند که رویداد مربوط به هواپیماهای روسی در ترکیه «اتفاقی» نبوده است.  

منافع غیرمستقیم ایران از اقدام نظامی روسیه در سوریه

عملیات نظامی روسیه در سوریه نه تنها سبب ادامه بر سر قدرت ماندن رژیم بشار اسد رئیس جمهور سوریه می شود بلکه سبب تقویت نیروهای نیابتی ایران در این کشور می شود و آنها را قادر می سازد در دیگر درگیریهای منطقه تهاجمی تر عمل کنند به ویژه در یمن که در آن جنگ بین شورشیان مورد حمایت تهران و عربستان سعودی ماه هاست که شدت گرفته است.  

کمرنگ شدن خطوط قرمز اسرائیل در سوریه؛ تأثیر اقدام نظامی روسیه در سوریه بر رویکرد اسرائیل به ایران

کمرنگ شدن خطوط قرمز اسرائیل در سوریه؛ تأثیر اقدام نظامی روسیه در سوریه بر رویکرد اسرائیل به ایران

ژنرال نیکلای بوگدانوسکی، معاون رییس ستاد مشترک ارتش روسیه، در سفری نادر روز سه‌شنبه به اسراییل رفت. هر چند نمی‌شود نام آن را دیداری دوستانه گذاشت:  

روسیه و تکرار اشتباهات جنگ سرد در سوریه

در سال 1957 مصر، متحد اتحاد شوروی در سیاست درهم و برهم و بی سر و سامان سوریه مداخله کرد اما این دخالت خوب پیش نرفت. چرا اکنون پوتین فکر می‌کند، قضیه طور متفاوتی پیش خواهد رفت؟ (نویسنده به یادآوری خاطره سفر سال 1989 خود به سوریه و دیدارش با نظامیان شوروی حاضر در یک کشتی پهلو گرفته در سوریه پرداخت که در آن ادعا کرده او وارد کشتی نظامی شده و شب را به صبح رساند.  

چگونه غرب، کریمه و سوریه را از دست داد؟

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با وعده پایان دادن به بحران به سوریه وارد شد. اما وضعیت بدتر شده است و تنها انگیزه پوتین برای تخریب منافع غرب بیشتر شده است. در روزهای اخیر روسیه بمباران مخالفان رژیم سوریه را آغاز کرده است. روسیه به بهانه تهدید داعش این حملات را آغاز کرده اما در حقیقت عملیات روسیه در راستای نگه داشتن بشار اسد در قدرت است و با این کار قصد دارد راه قطعنامه ای که پس از توافق هسته ای ایران از آن صحبت شد را ببندد. 

جنگ در سوریه؛ جنگی نیابتی میان آمریکا و روسیه

آنچه که پس از حملات هوایی روسیه علیه "تروریست ها" در سوریه می گذرد، به سناریوی جنگ سرد شباهت زیادی دارد. برای نخستین بار از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اردوگاه کمونیست، آمریکا و روسیه، خود را درگیر جنگی نظامی و نیابتی، می بینند. در طول پنجاه سال جنگ سرد، آمریکا و شوروی سابق، با یکدیگر رویارویی هایی داشتند اما هیچگاه این چنین مستقیم در برابر هم قرار نگرفته بودند.  

سوریه؛ چالش نامتقارن جدید روسی

پوتین با گسیل نیروهای نظامی روسیه به سوریه، توانسته سیاست‌های آمریکا را کاملاً تغییر دهد، و به شکلی مؤثر از بشار اسد حمایت کند، تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با داعش را دشوارتر کند، و در عین حال تضمین کند که در هرگونه حکومت آینده سوریه منافع روسیه نیز مدنظر قرار می‌گیرند.

در سازمان ملل متحد، همه ما شاهد واقعه‌ای نادر بودیم:  

روسیه در سوریه؛ با امریکا یا علیه امریکا

همه ما می دانیم که جنگ جهانی نخست چگونه آغاز شد. اقدامات خشونت آمیز فردی موجب عملیات نظامی جبران ناپذیری شد که فاقد رهنمود راهبردی و در عین حال هدفی شفاف بود. مابقی نیز تاریخ است: قدرت های فاتح علت آن کشت و کشتار چهار ساله را اهداف بلند پروازانه بیان کردند. هنوز وقت است که از تکرار دردناک جنگ دیگری، که اینبار جرقه های آن در خاورمیانه و به طور خاص در سوریه، مشاهده می شود، پیشگیری کرد.  

آیا پوتین پیروز می شود؟

یک بار دیگر، ولادیمیر پوتین در مسیری حرکت می کند که کاخ سفید آن را پیش بینی نکرده بود. یک بار دیگر، تحلیل گران سیاست خارجی آمریکا نمی توانند توافق کنند که آیا پوتین از روی ذکاوت یا از درماندگی عمل می کند. آیا تصمیم پوتین به بمباران های هوایی در سوریه نوعی اقدام کارساز ژئوپولیتیک است؟ آیا او در حال پر کردن خلاء منطقه ای و ایجاد محور مسکو - دمشق - تهران - بغداد جدید است و این تحول نشانه ناتوانی سیاست خارجی آمریکا محسوب می شود؟ 

مجمع بغداد (مرکز اطلاعاتی روسیه، ایران، سوریه و عراق)

ائتلاف بین المللی در ضدداعش که توسط مسکو تشکیل شده، مرکز خود را در عراق تأسیس می کند. پیشنهاد اصلی مسکو در رابطه با تشکیل ائتلاف بزرگ در مبارزه علیه گروهک تروریستی «دولت اسلامی»، می تواند از ائتلافی متشکل از روسیه، عراق، ایران و سوریه عبارت باشد. گشایش مرکز هماهنگی چهار دولت که در ماه های اکتبر و یا نوامبر آغاز به کار خواهد کرد و برای این کشورها، امکان تبادل اطلاعات در جریان عملیات مشترک آینده علیه داعش را مهیا خواهد ساخت،