مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

حفظ آبرو در تهران

تنها یک هفته پس از این که اعلام شد روسیه از پایگاه نظامی در ایران برای حمله هوایی به سوریه استفاده می کند، تهران عقب نشینی کرد و اجازه استفاده از پایگاه نظامی خود به روس ها را متوقف کرد. این تحولات نشان می دهد، آن طور که برخی مفسران معتقدند، استفاده روسیه از پایگاه نظامی ایران به معنی ایجاد اتحادی جدید نبوده است. (یا لااقل) مقام های ایرانی چنین تصوری ندارند.
 
ادامه مطلب ...

بازگشت از فرودگاه؛ همکاری نظامی-هوایی روسیه و ایران زودگذر بود

بازگشت از فرودگاه؛ همکاری نظامی-هوایی روسیه و ایران زودگذر بود


نیروی هوا و فضای روسیه فقط برای کمتر از یک هفته توانستند از پایگاه هوایی همدان ایران استفاده کنند. ١٦ اوت خبر رسید که تهران به روسیه اجازه داده تا هواپیماهای جنگنده خود را در این پایگاه مستقر کند و یکشنبه شب این اجازه لغو شد. حسین دهقان، وزیر دفاع ایران، مسکو را به نشان دادن «رفتار ناشایست» و میل برای «نشان دادن خود به عنوان قدرت بزرگ» متهم کرد.  

ادامه مطلب ...

توقف استفاده روسیه از پایگاه هوایی و اتهام ایران به مسکو در مورد خیانت به اعتماد

توقف استفاده روسیه از پایگاه هوایی و اتهام ایران به مسکو در مورد خیانت به اعتماد


ایران با اعلام این که کرملین به شکلی غیر قابل قبول امتیاز پرواز هواپیما های روسی از پایگاهی در ایران برای بمباران سوریه را علنی و درباره آن فخرفروشی کرده است، این مجوز را لغو کرد؛ این در حالی است که فقط یک هفته از اعطای مجوز چنین دسترسی استثنایی گذشته است.   ادامه مطلب ...

ناامیدی از برجام، دلیل نزدیکی روابط تهران با روسیه

افکار عمومی ایران و جامعه جهانی از شنیدن اخباری مبنی بر این که ایران اجازه داده هوایپماهای روسی از پایگاه های نظامی در همدان برای بمباران سوریه استفاده کنند، متعجب شدند. جمهوری اسلامی ایران همواره بر استقلال خود تاکید داشته و قانون اساسی ایران نیز اعطای پایگاه نظامی به یک کشور خارجی را منع کرده است.
 
ادامه مطلب ...

ابعاد و اهداف حضور نظامی روسیه در ایران

پس از گذشت بیش از نیم قرن از خاطره تلخ اشغال ایران توسط ارتش شوروی و خروج سربازان روس از خاک ایران پس از جنگ جهانی دوم (1946) بار دیگر نظامیان این کشور با توافقی جدید پا به ایران گذاشته‌اند. اما وضعیت فعلی قابل قیاس با گذشته نیست و اهداف حضور نظامی اخیر از جنبه‌های مختلف به‌ویژه به لحاظ ماهیت دیگر گونه است. با این حال، حضور پیشین و فعلی وجه مشترکی دارد که در غلبه جنبه فرادوجانبه و در ارتباط این دو حضور با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی قابل بررسی است.  
ادامه مطلب ...

سایه جنگ با روسیه

مرور کتاب؛

اولین رئیس‌جمهور زن آمریکا قبل از هر چیزی با این درگیری بین‌المللی روبرو خواهد بود: به دنبال تحکیم کشورهای اسلاوی شرق اروپا، پوتین سه کشور حوزه بالتیک (لتونی، لیتوانی و استونی) که همه عضو ناتو هستند را تصرف کرده است. این موضوع به واکنشی فراتر از پیام توییتری نیش‌دار یا مطلب مطبوعاتی تندوتیز نیاز دارد.  
ادامه مطلب ...

امید جمهوری آذربایجان به جلب حمایت روسیه و ایران

توازن در منطقه قفقاز درحال دگرگونی است. ایران در پی رهایی یافتن از شر تحریم ها به سوی شمال گرایش پیدا کرده و جسورتر شده است. روسیه نیز خط مشی خود را تغییر داده و در مناقشه طولانی ناگورنو - قرباغ، به جای قرار گرفتن در کنار ارمنستان به دوستی با جمهوری آذربایجان روی آورده است. در اوایل ماه اوت، جمهوری آذربایجان برای بهره برداری از این تحولات، نشستی با حضور روسای جمهور روسیه و ایران در باکو، برگزار کرد.
 
ادامه مطلب ...

ایجاد اتحاد؛ آیا دوستی و روابط نزدیک میان روسیه، ترکیه و ایران امکان پذیر است؟

ایجاد اتحاد؛ آیا دوستی و روابط نزدیک میان روسیه، ترکیه و ایران امکان پذیر است؟


به نظر می رسد نتیجه غیرمنتظره روابط نزدیک جدید میان روسیه و ترکیه، پیشنهاد رئیس جمهور رجب طیب اردوغان پیرامون تشکیل اتحاد سه جانبه – آنکار، تهران و مسکو بوده است. از لحاظ تئوری، تشکیل چنین مثلثی احتمال دارد، ظهور مرکز ژئوسیاسی جدید قدرتمند در منطقه را به همراه داشته باشد.  

ادامه مطلب ...

تعاملات جدید نزدیک روسیه با ایران به چه معناست؟

خبرگزاری آمریکایی «یونایتد پرس اینترنشنال» با انتشار گزارشی در پایگاه اینترنتی خود نوشت: حضور خلبانان روس در پایگاه هوایی همدان، یکی از شهرهای ایران، نه تصادفیست و نه اینکه تنها به‌دلیل آزادسازی شهر حلب سوریه است. پرواز بمب‌افکن‌های روسیه از پایگاه هوایی شهید نوژه نتیجه سلسله رویدادهایی است که به ایجاد شرایط کاملاً جدید در بخش شرقی منطقه خاورمیانه انجامید.
 
ادامه مطلب ...

ائتلاف با روسیه: آغاز مسیر جدید سیاست خارجی ایران؟

25 مرداد 95 روز مهمی در تاریخ سیاست خارجی ایران خواهد بود، زیرا برای نخستین بار در سه دهه اخیر این کشور گام عملی مهمی به سوی "ائتلاف" با یک قدرت بزرگ برداشت. از آنجا که این رفتار استراتژیک نوپدید می تواند بر موقعیت ایران در سیاست بین الملل تاثیرات مهمی برجای بگذارد، نیازمند تبیین است. ائتلاف از منظر این مقاله به مذاکره و توافق گروهی از تصمیم گیران بر سر اقدام هماهنگ برای نیل به هدفی مشترک اطلاق می شود.  ادامه مطلب ...

آیا پوتین می‌تواند با کودتایی در کرملین برکنار شود؟

دوازدهم اوت ولادیمیر پوتین رئیس دیرینه نهاد ریاست جمهوری سرگئی ایوانوف را برکنار کرد. ایوانوف دومین فرد مهم در سلسله‌مراتب سیاسی روسیه بود. این تغییری بزرگ در دولت پوتین است که مفاهیم و تعبیرهای زیادی دارد. پوتین، آنتون واینو دیپلمات سابق و رئیس بخش پروتکل های نهاد ریاست جمهوری را جایگزین ایوانوف کرد که نوه‌ی "استونی" رهبر کمونیست سابق است.
 
ادامه مطلب ...

چرا بمب‌افکن‌های روسیه از همدان به سوریه حمله کردند؟

رسانه‌های روسی به نقل از وزارت دفاع این کشور گفته‌اند که بمب‌افکن‌های این کشور در خاک ایران مستقر شده‌اند و با پرواز از این کشور مواضع داعش و جبهه نصرت (فتح الشام) را در مناطقی از سوریه بمباران کرده‌اند. این برای نخسین بار پس از جنگ جهانی دوم است که نیروهای نظامی یک کشور خارجی چنین همکاری نزدیک نظامی با ایران دارند و حتی از خاک این کشور برای حملات هوایی خود استفاده می‌کنند. این نوشته به چند پرسش درباره این اقدام پاسخ می‌دهد.
 
ادامه مطلب ...

پیامدهای نزدیکی روابط ترکیه و روسیه

دیدار اخیر ولادیمر پوتین و رجب طیب اردوغان این نگرانی را بر انگیخته است که آیا ترکیه به غرب پشت کرده و به سوی روسیه خواهد رفت؟ این دیدار در برهه ای انجام شد که رابطه ترکیه و غرب به خاطر انتقاد غرب به واکنش دولت ترکیه به کودتای 15 جولای، باعث تیرگی روابط این دو متحد دیرین شده بود. ترکیه، غرب را متهم به اطلاع از وقوع کودتا کرد. افکار عمومی ترکیه نیز از عدم واکنش غرب به کودتا و امتناع از محکوم کردن این اقدام در اسرع وقت، ناراحت هستند.  
ادامه مطلب ...

چرا کودتای نظامی به سبک ترکیه در روسیه ممکن نیست

ارتش زمانی زمام امور را در کشورها به دست می گیرد که نسبت به بقیه جامعه احساس برتری کند. این احساس برتری اعطا شده به ارتش، موجب می شود که در کشورهای در حال توسعه به عنوان وسیله اولیه مورد نیاز برای مدرنیزاسیون به شمار رود. کودتای نظامی اخیر در ترکیه به این علت شکست خورد که سربازان این احساس برتری را رها کردند و این اتفاقی بود که مدت ها قبل در روسیه رخ داد.
 
ادامه مطلب ...

آیا ترکیه واقعاً می تواند به سمت روسیه بچرخد؟

به نظر می‌رسد روسیه ذی‌نفع اصلی تلاش کودتای ١۵ جولای ترکیه است. مسکو احساسات ضدآمریکایی و ضداروپایی ترک‌ها را که «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه، به آن دامن زده است، فرصتی استراتژیک برای خود می‌بیند. حامیان اردوغان و بسیاری از ترک‌های مخالف اردوغان مجاب شده‌اند ایالات متحده در تلاش برای سرنگونی اردوغان دست داشته و این واقعیت که «فتح‌الله گولن» آزادانه در پنسیلوانیا زندگی می‌کند  
ادامه مطلب ...

دیدار پوتین و اردوغان و آینده سوریه

رابرت فیسک، تحلیل‌گر مشهور انگلیسی در مقاله‌ای در نشریه ایندیپندنت درباره سفر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به سن‌پترزبورگ برای دیدار با ولادیمیر پوتین، همتای روس‌اش می‌نویسد: «اکنون سلطان (اردوغان) دست به سفری زده تا با تزار (پوتین) در تخت سلطنتی سن پترزبورگ دیدار کند. خلیفه دمشق (بشار اسد) در حالی از سوریه این اتفاق را مشاهده می‌کند که معتقد است سیاست حزب بعث بار دیگر ارزش خود را نشان داده است.
 
ادامه مطلب ...

عملگرایی راهبردی در روابط روسیه با ترکیه

سرعت فراز و فرود در روابط یک سال اخیر روسیه و ترکیه یکی از پدیده‌های قابل تأمل در تحولات شتابان خاورمیانه است که برای بسیاری غیرمنتظره بوده است. آنکارا تا پیش از بحران سوریه به عنوان «شریک منطقه‌ای» مسکو یاد می‌شد و دو کشور با اشاره به امکان افزایش مبادلات تجاری تا 100 میلیارد دلار در سال از ارتقاء این روابط به سطح راهبردی نیز سخن به میان می‌آوردند.  
ادامه مطلب ...

نباید بیش از این به پوتین در سوریه اعتماد کرد

بیشتر از یک ماه است که 'جان کری' وزیر خارجه آمریکا در حال فشار وارد آوردن بر (دولت) 'ولادیمیر پوتین' رئیس جمهور روسیه است تا او را ملزم به قبول توافقی در مورد سوریه کند؛ توافقی که برای مسکو هم می تواند معامله ای دلنشین باشد. این توافق خواست قدیمی روسیه را اجابت می کند و به مسکو این امتیاز را می دهد که در عملیات مشترک بمباران مواضع شورشیانی که تروریست تشخیص داده شده اند، مشارکت کند.
 
ادامه مطلب ...

سیاست امریکا در «دام روسی»

اندیشکده آمریکایی «ویلسون سنتر» در گزارشی به موضوع روز حمایت مسکو از «دونالد ترامپ» نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و وقایع رخ داده پرداخته و نوشت: دونالد ترامپ با تعهد به همراهی با مسکو به ستایش بیش از حد «ولادیمیر پوتین» پرداخته است.
 
ادامه مطلب ...

تشدید تنش با غرب سبب نزدیکی اردوغان به پوتین خواهد شد

کودتای نافرجام اخیر در ترکیه نه تنها موجب شد که این کشور دچار آشوب داخلی شود همچنین می‌تواند باعث منحرف شدن اساسی روابط سیاسی خارجی ترکیه با آمریکا و اروپا شود. در پی این کودتا تبعاتی جدی، همکاری‌های آمریکا و اروپا با آنکارا در زمینه مبارزه با داعش در سوریه را تهدید می‌کنند. به طور کلی روابط ترکیه با اتحادیه اروپا از جمله در زمینه همکاری برای مقابله با موج ورود پناهجویان به اروپا تهدید شده است. در حال حاضر حال و هوای کشور ترکیه مملو از خشم، عصبیت و تاریکی است.
 
ادامه مطلب ...