برآورد سیاست خاورمیانه‌ای روسیه؛ موفقیت نسبی در محیط پرآشوب

مقدمه

از دیدگاه روسی نظام بین‌الملل در حال گذار به نظم جدید است و این گذار همانند همه سیکل‌هایِ تاریخیِ تغییر در نظام بین‌الملل با تکان‌ها، تنش‌ها، قربانیان، بازندگان و برندگانی همراه خواهد بود. بحران و رکود اقتصاد بین‌الملل و کاهش آستانه تبدیل تنش‌های محلی به تقابل‌های مستقیم و غیرمستقیم منطقه‌ای و حتی بین‌المللی از جمله نشانه‌های میدانی گذار هستند.  

نواوراسیانیسم، روسیه و معادلات آتی نظام بین‌الملل

هرچند روسیه در دوره پساشوروی منفعلانه، مکرهانه و یا عملگرایانه ساختار یک-چندقطبی دوره پساجنگ سرد و برتری نسبی غرب در این نظام را پذیرفته، اما با تأکید بر موقت بودن آن هیچ‌گاه این ساخت را به عنوان نظام پایدار بین‌المللی به رسمیت نشناخته است. سیاسیون و پژوهشگران روس شرایط فعلی را دوره گذار به نظم جدید می‌دانند که طی آن روند فزاینده تکثر در عرصه بین‌الملل با تضعیف بلوک و هژمونی غرب، قدرت‌یابی بازیگران جدید چون اعضاء بریکس و مهم‌تر از همه انتقال ثقل قدرت و ثروت از غرب به شرق تسریع می‌شود. 

عملگرایی راهبردی در روابط روسیه با ترکیه

سرعت فراز و فرود در روابط یک سال اخیر روسیه و ترکیه یکی از پدیده‌های قابل تأمل در تحولات شتابان خاورمیانه است که برای بسیاری غیرمنتظره بوده است. آنکارا تا پیش از بحران سوریه به عنوان «شریک منطقه‌ای» مسکو یاد می‌شد و دو کشور با اشاره به امکان افزایش مبادلات تجاری تا 100 میلیارد دلار در سال از ارتقاء این روابط به سطح راهبردی نیز سخن به میان می‌آوردند.  

معرفی کتاب؛ «روسیه‌شناسی»

روسیه به‌واسطة تاریخ پرفرارونشیب، جغرافیای گسترده، اقتصاد متنوع، فرهنگ مختلط، اجتماع مرکب، ویژگی‌های سیاسی، مزیت‌های ژئوپلیتیکی و امتیازات ژئواکونومیکی یکی از ساخت‌های پیچیده و خاص در نقشة جهان است که نه‌تنها خود روس‌ها، بلکه سایر کشورها نیز بر این خاص‌بودگی تأکید می‌کنند. این عرصه‌ها در روسیه همچون سایر کشورها درطول زمان تحولات مختلفی را پشت‌سر گذاشته‌اند و گاه نمود جدید آنها سنخیت زیادی با وضعیت قبلی ندارد 

معرفی کتاب (مجموعه مقالات): «چشم‌انداز روابط ایران و روسیه»

روابط ایران و روسیه در دوران پس از فروپاشی شوروی فارغ از ضرورت‌های ناشی از همجواری جغرافیایی، سوابق تاریخی و نیازهای اقتصادی، به‌دلیل موقعیت ویژه‌ای که هریک از دو کشور در عرصه سیاست بین‌الملل دارند، ازسوی محافل بین‌المللی مورد توجه خاصی قرار داشته است. در همکاری‌های ایران و روسیه ابعاد بسیاری دخالت دارند. علاوه‌بر وضعیت ژئوپلیتیک، عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر روابط دو کشور تأثیر مستقیم می‌گذارند.  

ایران مبتکر بازی یا بازیگری در «بازی بزرگ» روسیه؟

روسیه پیوستار اقدامات توسعه‌طلبانه غرب در قالب‌ها و جغرافیاهای مختلف از گسترش ناتو به شرق تا سپر ضدموشکی و از «سی‌آی‌اس» تا خاورمیانه را بازی صفری می‌داند که موفقیت غرب تقویت «برتری راهبردی» آن و هم‌زمان بیرون‌گذاری مسکو از ترتیبات منطقه‌ای و بین‌الملل را در پی خواهد داشت. بر همین اساس، «مقاومت مستقیم» را راه‌کار موثرتری برای ممانعت از آسیب‌های این سیاست تهاجمی تشخیص داده که جلوه آن در الحاق کریمه و اقدام نظامی این کشور در سوریه قابل مشاهده است.