-
رقابت/تقابل روسیه و غرب و ضرورت احتیاط ایران
پنجشنبه 11 تیر 1394 13:20
رقابت/تقابل جزء دائمی از روابط روسیه و غرب (در مفهوم کلی و منظور ائتلاف غربی به رهبری امریکا) هستند که در فضای کشمکش دائم بر سر قدرت در سیاست بینالملل در زمینهها و سطوح مختلف بروز بیرونی یافته و در مواقع «شدت» روابط آنها و «مرتبطین» با آنها را با بحران مواجه میکنند. در شرایط حاضر، این فضا تشدید شده که از جمله دلایل...
-
پوتین و «مسئولیت تاریخی» روسیه
پنجشنبه 11 تیر 1394 13:16
ولادیمیر پوتین در سخنرانی سالانه خود در مجمع فدرال روسیه با طرح گزارههایی چون؛ «روسیه در دفاع از حقوق بینالملل میخواهد رهبر باشد»، «مسئولیت تاریخی روسیه در جهان بیثبات روبه افزایش است» و روسیه «یکی از تضمینکنندگان مهم ثبات منطقهای و جهانی است»، با صراحت و آشکاری بیشتری «تمایلات جهانی» این کشور را مورد تأکید قرار...
-
ایران و سیاست نامنسجم خاورمیانهای روسیه
پنجشنبه 11 تیر 1394 13:11
هرچند تحولات موسوم به «بهار عربی» برخی منافع روسیه را با چالش مواجه کرده، اما فرصتهایی از جمله برای تحرکبخشی به سیاست خاورمیانه آن نیز ایجاد کرده است. لذا، هرچند مولفههای قدرت روسیه رشد قابل ملاحظهای نداشته، اما آشفتگی منطقه، ضعف مشهود غرب در پیشبرد اهداف خود و تمایل کشورهای این منطقه به یک نیروی موازنهگر، بستر...
-
روسیه، بهار عربی و «چالش سیستمی» در خاورمیانه
پنجشنبه 11 تیر 1394 13:07
چکیده «بهار عربی» نه تنها سبب تحولات اجتماعی- سیاسی قابل ملاحظه در کشورهای انقلابزده بوده، بلکه معادلات منطقهای و بینالمللی را نیز با تغییرات ملموس مواجه کرده است. در این بین، روسیه با تأکید بر دستکاری هدفمند این تحول از سوی غرب با اهداف ماهیتاً ژئوپولیتیکی- امنیتی و حلقهای از سناریوی تغییر بلندمدت نقشة خارومیانه...
-
«موازنه» روسی در سوریه
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:39
روسیه پس از فراز و فرودهای مختلف در بحران سوریه همچنان بر موضع خود مبنی بر حل بحران این کشور بر اساس توافقات ژنو مترتب بر برقراری آتشبس، تشکیل دولت انتقالی با شرکت تمام طرفها و مخالفت با هر گونه دخالت خارجی برای سمتدهی به تحولات تأکید دارد. هرچند برخی باختهای مسکو در این سیاست را بیش از مزایای آن میدانند و بعضی...
-
چالش سوریه در سیاست خارجی روسیه؛ چرخش آرام از «آرمان» به «واقعیت»
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:34
چالش سوریه در سیاست خارجی روسیه؛ چرخش آرام از «آرمان» به «واقعیت» مقدمه تحولات سوریه وارد مرحله حساسی شده و شکلبست ائتلاف مخالفین و موفقیتهای نظامی آنها که البته با حمایت همهجانبه غرب و اعراب در حال انجام است، بیش از هر چیز سناریوی لیبی را به ذهن متبادر میکند. در این بین، روسیهای که بارها خاطره ناخوشآیند این...
-
معمای امنیت و آیندة نظام کنترل تسلیحات دوجانبه بین روسیه و امریکا
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:30
معمای امنیت و آیندة نظام کنترل تسلیحات دوجانبه بین روسیه و امریکا چکیده استمرار رویکرد تهاجمی واشنگتن برای افزایش مزیتهای ژئوراهبردی و ژئوپولیتیک خود در برابر روسیه از جمله از راه گسترش ناتو به شرق و استقرار سپر ضدموشکی اروپایی، نشانگانی مشهود برای مسکو بوده که توازن راهبردی به نفع امریکا به گونهای غیرقابل برگشت در...
-
روسیه، دور دوم اوباما و «مسئله ایران»
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:26
مقدمه آنچنان که از اظهارنظرهای مقامات کرملین پیش از انتخابات ریاستجمهوری امریکا بر میآید، بسیاری از آنها از انتخاب رامنی نگران و در مقابل، امید به بازانتخاب اوباما داشتند. عجله آنها در تبریک به اوباما پس از انتخابات این مسئله را تأیید میکند. جالب تأمل این که مدویدیف با ابراز خرسندی آشکار از شکست رامنی، تأکید کرد از...
-
روسیه، اندیشه «قدرت بزرگ» و قمار بزرگ سوریه
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:22
قمار بزرگ در سوریه همچنان که روندها نشان میدهد، بحران سوریه از یک موضوع داخلی و حتی منطقهای فراتر رفته و ابعاد بینالمللی به خود گرفته، به نحوی که برخی تحلیلگران برای توصیف اوضاع این کشور از اصطلاح «جنگ نیابتی» استفاده میکنند. اما آنچه در مسئله سوریه و در میان بازیگران مختلف دخیل در این موضوع توجهات را بیشتر به...
-
روسیه، اسرائیل و نقشه در حال تغییر خاورمیانه
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:18
مردم و نخبگان روس که همچنان با پیشذهنیت قوی روسیه بهمثابه یک «قدرتِ بزرگ» زندگی میکنند، بهار دستکاریشدة عربی در خاورمیانه از سوی غرب برای تغییر نقشة سیاسی این منطقه با هدف ایجاد خاورمیانه بزرگتر با نفوذ هر چه بیشتر واشنگتن و بروکسل به ضرر مسکو را در کنار سیاست تهاجمی غرب در موضوع سپر ضدموشکی اروپایی برای تغییر...
-
پوتین، ایران و «کیک بزرگتر» در سیاست خارجی روسیه
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:14
پوتین، مرد روزهای سخت سیاست روسیه یک بار دیگر و برای یک دورة ششساله (و به احتمال دوازده ساله) زمام امور را رسماً به دست گرفته تا امیدهای مردم این کشور به بازسامان اقتصاد و سیاست داخلی و بازیافت جایگاه بایستة مسکو در عرصة بینالمللی را محقق کند. هرچند او بهخوبی به سمتوسوی سیاست آتی خود واقف است، اما گمانهزنیهای...
-
انتخابات روسیه، ایران و موج «موقت» آمریکاستیزی
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:09
همچنان که روندها در کشورهای مختلف نشان میدهد، مواقع انتخابات همواره با وعدهها، شعارها و اقداماتی همراه است که بعضاً مصرفِ خاص انتخاباتی (جلب آرا) داشته و بهزودی فراموش میشوند. تجربه نشان داده که روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست و سیاستمداران این کشور در کنار تحولات عرصه داخل، از رویدادهای سیاست خارجی نیز برای...
-
ایران و روسیه در سازمان شانگهای؛ ضرورت عملگرایی در یک «اتحادیة سیاسی»
پنجشنبه 11 تیر 1394 12:00
ایران و روسیه در سازمان شانگهای؛ ضرورت عملگرایی در یک «اتحادیة سیاسی» چکیده سازمان شانگهای از جمله نهادهای مهم منطقهای است که ایران میتواند با حضور مؤثر در آن از ظرفیتهای ابزاری و حقانیتبخش این نهاد برای افزونسازی منافع خود استفاده کند. صرفهنظر از منافع خرد، یکی از مطلوبیتهای کلان عضویت مؤثر در این سازمان،...
-
ایران و اصل «سازگاری» در سیاست خارجی روسیه در دوره مدویدیف
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:57
ایران و اصل «سازگاری» در سیاست خارجی روسیه در دوره مدویدیف چکیده روابط ایران و روسیه در مقاطع مختلف از جمله در دوره دمیتری مدودف به تبع شرایط متنوع داخلی و بینالمللی از متغیرهایی در سه سطح فردی (نخبگان)، نهادی (دوجانبه) و بینالمللی تاثیر پذیرفته است. به گواه تاریخ روابط دو کشور، متغیرهای سطح سوم بیشترین تاثیر را در...
-
تردید وتمایل روسیه به معامله بر سر ایران؛ نامة اوباما به مدویدیف
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:54
مقدمه دولت جدید امریکا به سیاق دولتهای سابق این کشور و به رغم داعیة متفاوت بودن، حربة «چماق و هویج» را برای مجاب کردن ایران به قبول خواستههای آن در دستورکار قرار داده و در همین راستا، افزون بر «هویجِ» مذاکره و پیشنهاد مزیتهایی از جمله اقتصادی، «چماقِ» افزایش تحریمها و فشارها از طریق ایجاد اجماعِ به اصطلاح...
-
دیدار احمدینژاد – مدویدیف؛ فرصتی برای «واقعنگری»
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:50
روابط ایران و روسیه در مقاطع مختلف از جمله در دوره دمیتری مدویدیف به تبع شرایط متنوع داخلی و بینالمللی از متغیرهایی در سه سطح فردی، نهادی و بینالمللی تاثیر پذیرفته و با نوسانات مختلفی همراه بوده است. مرور این روابط در دورههای مختلف از جمله در دورة احمدینژاد- مدویدیف نشان میدهد که عوامل سطح بینالملل به ویژه نوع...
-
مواجهة روسیه با دوگانة «ایران اتمی- ایران امریکایی»
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:44
رویکرد روسیه به پروندة هستهای ایران در سالهای اخیر نوسانات مختلفی را تجربه کرده است. مرور این نوسانات حاکی از تأثیرپذیری قابل تأمل این رویکرد از متغیرهای سطح بینالملل به ویژه سیاستهای هژمون ضعیف شدة این نظام (امریکا) و روابط مسکو با واشنگتن است. فراز و فرودهای روابط روسیه و امریکا از یلتسین تا پوتین و مدویدیف و...
-
ابتکار معکوس روسیه برای حل مسئله هستهای ایران
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:40
طرح جدید روسیه برای تحرک بخشیدن به مذاکرات پیرامون برنامة هستهای ایران که از سوی سرگئی لاوروف و خلال دیدار او با هیلاری کلینتون در امریکا مطرح شد را میتوان از معدود و به عبارتی تنها ابتکار مسکو در این رابطه دانست. بر اساس این طرح که لاوروف آن را "گامبهگام" توصیف کرد، تهران به صورت مرحلهای و طی روندی...
-
چیستی اندیشة «قدرت بزرگ» در سیاست خارجی روسیه
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:32
چکیده غم از دست رفتن عظمت دورههای تزاری و شوروی را میتوان یکی از معدود نقاط اشتراک طیفهای متنوع فعال در روندهای سیاسی- اجتماعی روسیة پساشوروی دانست. این احساس که در قالب آرمان تبدیل روسیه به یک «قدرت بزرگ» نمود مشهودی یافته، مبتنی بر عناصر مختلف مادی و معنایی گذشته، حال و آیندة روسیه و مؤلفهای قابل اعتنا برای...
-
«واقعیتها» و «تصورات» سیاست خارجی مدویدیف؛ پیامدها بر روابط ایران و روسیه
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:28
«واقعیتها» و «تصورات» سیاست خارجی مدویدیف؛ پیامدها بر روابط ایران و روسیه رکود در روابط ایران و روسیه در دورة مدویدیف روابط ایران و روسیه در مقاطع مختلف از جمله در دوره دمیتری مدویدیف به تبع شرایط متنوع داخلی و بینالمللی از متغیرهایی در سه سطح فردی (نخبگان)، نهادی (دوجانبه) و بینالمللی تاثیر پذیرفته و با نوسانات...
-
تحولات مفهوم امریکاستیزی در سیاست خارجی روسیة پساشوروی (با تأکید بر دوره پوتین)
پنجشنبه 11 تیر 1394 11:24
تحولات مفهوم امریکاستیزی در سیاست خارجی روسیة پساشوروی (با تأکید بر دوره پوتین) چکیده عنصر امریکا و وجوه مختلف آن اعم از امریکاگرایی و امریکاستیزی در دورة شوروی تأثیر مستقیمی بر رفتار نخبگان و گروههای سیاسی داخل شوروی داشت و این تأثیر مکرّر به ناگزیر در قالب عنصری از فرهنگ سیاسی شوروی به دورة پس از شوروی منتقل و بر...
-
دستآوردهای روسیه، یکسال پس از جنگ اوت
پنجشنبه 11 تیر 1394 03:00
مقدمه هرچند میخائیل ساکاشویلی با حملة نظامی به اوستیای جنوبی در بامداد 8 اوت 2008 سودای اعادة تمامیت ارضی گرجستان و اعمال حاکمیت تام تفلیس بر این جمهوری را در سر میپروراند و به هیچ وجه گمان درافتادن به جنگی تمام عیار با روسیه را نمیکرد، اما مسکو با فرصتطلبی راهبردی از این اشتباه و ورود قاطعانه به جنگ نه تنها این...
-
«سفر اوباما به مسکو؛ چالشها و امیدها در روابط مسکو- واشنگتن»
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:54
مقدمه روابط روسیه و امریکا طی سالهای اخیر با تحولات بسیاری همراه بوده و مراحل مختلفی را پشت سرگذاشته است. این روابط در سالهای پایانی ریاستجمهوری بوش و پوتین وارد دورهای از تنش و رکود شد و به عنوان میراثی به اوباما و مدویدیف رسید. در دورة جدید نیز مسائل مختلفی نظیر جنگ پنج روزه در اوستیای جنوبی، تأکید امریکا بر موج...
-
روسیه و برنامة «مشارکت شرقیِ» اتحادیة اروپا
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:45
مقدمه تلاش کشورهای غربی برای جلب متحدان روسیه به اردوگاه خود که به ویژه پس از پایان جنگ پنج روزة اوت در قفقاز جنوبی شکلی جدیتر و روندی سریعتر به خود گرفته، در حوزهها و زمینههای مختلف همچنان جریان دارد. مانور ناتو در گرجستان را میتواند بُعد نظامی و برنامة «مشارکت شرقی» اتحادیة اروپا را جنبة سیاسی این رویکرد...
-
ابعاد مذاکرات کنترل تسلیحات و سپر ضدموشکی مسکو و واشنگتن
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:36
مقدمه مذاکرات روسیه و آمریکا پیرامون پیمان جدید کنترلِ تسلیحات تهاجمی راهبردی که از مدتی پیش آغاز شده، همچنان در جریان است و طرفین باید ظرف حدود شش ماه تا پایان اعتبار پیمان «استارت 1»[1] (5 دسامبر 2009) در خصوص پیمان جدید به توافق برسند. هرچند طرفین مذاکره در این خصوص را نقطة آغاز و بهانهای برای احیاء روابط و اعتماد...
-
ابعاد و انتقادات به سند «راهبرد امنیت ملی روسیه تا سال 2020»
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:29
مقدمه سیاستسازان کرملین به رسم مرسوم در فرهنگ سیاسی این کشور که به ویژه پس از فروپاشی شوروی مورد التفات جدیتری قرار گرفته، سند جدید «راهبرد امنیت ملی روسیه تا سال 2020» را نهایی کرده، طی آن ضمن شرح وضعیت موجود و پیشبینی روندهای آتی، به اولویتهای امنیتی و تهدیدهای میان و بلندمدتی که روسیه با آنها مواجه خواهد بود...
-
انتشار کتاب «سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و و روندها»
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:23
انتشار کتاب «سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و و روندها» چاپ نخست کتاب «سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و روندها» تألیف آقای علیرضا نوری از سوی انتشارات دانشگاه امام حسین (ع) منتشر و در اختیار علاقهمندان قرار گرفت. نویسنده در مقدمة این اثر با اشاره به اینکه فرآیند تصمیمسازی خارجی روسیه در دهة 1990 دچار...
-
نشانگان تغییر در رویکرد روسیه در قبال ایران
پنجشنبه 11 تیر 1394 02:18
مقدمه طی سالهای اخیر موضوع مثلث روابط ایران، روسیه و امریکا و تأثیر نوسانات روابط مسکو و واشنگتن بر نوع رابطة تعاملی مسکو با تهران محل بحثهای بسیار بوده و به ویژه در فضای تخاصمی روابط تهران و واشنگتن، این موضوع و ابعاد آن به نحو گستردهای مورد توجه محافل داخلی قرار گرفته است. در این فضا، تهران همواره نگران آن بوده...
-
تأملی بر تنش لفظی میان ایران و روسیه؛ تقابل «فرضهای پیشینی» با رویکرد عملگرا
پنجشنبه 11 تیر 1394 01:53
تأملی بر تنش لفظی میان ایران و روسیه؛ تقابل «فرضهای پیشینی» با رویکرد عملگرا مقدمه انتقاد بیسابقة آقای احمدینژاد از روسیه و رویکرد دوگانة آن نسبت به ایران که گویا ترکیدن بعض ناخرسندیهای انباشته شده از تعاملات ملالآور سالهای اخیر با روسیه بود و بر همین اساس مورد استقبال گروهها و طیفهای مختلف داخل قرار گرفت،...
-
تنگناهای جامعة مدنی روسیه در گذار پساکمونیستی
پنجشنبه 11 تیر 1394 01:46
چکیده روندهای دموکراتیک در نظام و جامعة روسیة پساشوروی پس از گذشت نزدیک به دو دهه از فروپاشی همچنان دارای نواقص عمده است و این نظام با یک دموکراسیِ کارآمد فاصلة بسیار دارد. این کاستیها طی سالهای اخیر و به تبع تلاش وسیع کرملین برای کنترل کنشگران دخیل در فرآیند سیاستگذاریها و حداقلسازی ورودها به این عرصه از جمله از...