مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

مطالعات ایران و روسیه

سیاست خارجی و بین‌الملل

پوتین، برنده بزرگ نبرد حلب

طفره رفتن مکرر آمریکایی ها و اروپایی ها به روسیه امکان داد رئیسِ بازی شود.

فتح پایتخت اقتصادی سابق سوریه توسط رژیم، نقطه عطف در جنگ سوریه و شکست برای غرب است. این شکست با هجوم جدید پناهندگان به ترکیه در هفته های آینده و تندرو شدن فزاینده گروه های رزمی در سوریه، می تواند عواقب بسیار هولناکی در درجه اول برای اروپایی ها داشته باشد.  
ادامه مطلب ...

تقویت موقعیت روسیه در ایران

مسکو و تهران در دیدار کمیسیون بین دولتی، چشم انداز همکاری تا حدودی در تمامی عرصه های اقتصادی، از استخراج نفت و گاز گرفته تا ساخت هلیکوپتر را بحث و بررسی کردند. این کشورهای توافقنامه های بین دولتی در رابطه با واگذاری وام صادراتی جهت احداث نیروگاه برق حرارتی و برقی کردن بخشی از خط راه آهن در ایران را امضا کردند.  
ادامه مطلب ...

ترامپ نمی تواند هم دوست پوتین باشد هم در برابر ایران بایستد

دونالد ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی خود دست کم در دو موضوع سیاست خارجی، مواضع روشنی داشت: مخالفت با «برنامه جامع اقدام مشترک» (یا همان توافق ایران) و تمایل به کنار آمدن با روسیه. تا وقتی روی کار نیاید، نمی دانیم تا چه اندازه در مورد موضوع دوم جدی است.
 
ادامه مطلب ...

روسیه به دنبال چه نوع برابری در روابط خود با غرب است؟

با وجود کاهش بحران در روابط روسیه و اتحادیه اروپا، روس ها به مرور خواهان برجسته شدن مساله برابری در روابط هستند. این خواسته به چه معناست و در کجا ریشه دارد؟ آیا این طبیعی نیست که دو تکه از اروپا خواهان روابطی بر اساس برابری، احترام متقابل و رد هر گونه مطالبات برتری جویانه، باشند؟
 
ادامه مطلب ...

رئیس جمهور چچن در خاورمیانه به دنبال چیست؟

در سال های اخیر چچن به یکی از جمهوری های فعال در حوزه آسیای مرکزی و قفقاز تبدیل شده است. چچن که زمانی جمهوری یاغی و متمرد قلمداد می شد، اکنون به یکی از وفادارترین یاران کرملین تبدیل شده است. این جمهوری با تأثیرگذارترین رهبران منطقه خاورمیانه و بسیاری از دیگر کشورها ارتباطات اقتصادی و سیاسی متعددی را ایجاد کرده است.  

ادامه مطلب ...

روسیه و سوریه؛ تحقق نسبی اهداف و ناگزیریِ مصالحه

مقدمه

پوتین در سخنرانی سالانه خود در برابر مجمع فدرال (1 دسامبر 2016) ضمن تأکید بر آمادگی روسیه برای همکاری برابر با امریکا، مسئولیت مشترک دو کشور در تأمین امنیت و ثبات بین‌المللی را متذکر شد و تعامل مسکو و واشنگتن برای حل مشکلات جهانی و منطقه‌ای را به نفع تمامی جهان دانست.  
ادامه مطلب ...

روابط تاریخی ایران و روسیه (2)

خبرگزاری "اسپوتنیک" فارسی در دومین قسمت از بررسی روابط تاریخی ایران و روسیه به پیمان سال 1907 میان روسیه و بریتانیا پرداخته که طی آن سن پترزبورگ و لندن دامنه نفوذ خود در بخش هایی از آسیا و خاورمیانه را تعیین و تقسیم کردند. این قسمت همچون قسمت اول به انعکاس دیدگاه های ولادیمیر ساژین، کارشناس مرکز ایران در موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه (مسکو) اختصاص دارد، به تأکید او؛ 
ادامه مطلب ...

روابط تاریخی ایران و روسیه (1)

روابط رسمی ایران و روسیه در سال 1592، یعنی 424 سال پیش، هنگامی که اولین سفیر ایران از کاخ کرملین مسکو، محل اقامت تزارها بازدید کرد، آغاز شد. این زمان مقارن با سلطنت فئودور ایئانویچ، آخرین تزار از دودمان روریک های روسیه و شاه عباس اول از سلسله صفویه ایران بود. اما با توجه به منابع مکتوب، رابطه بین روس ها و پارس ها، به مدت قبل از این، یعنی قرن دهم، و هنگام حکومت روس کیف باز می گردد.  
ادامه مطلب ...

آیا ایران برای واگذاری پایگاه هوایی به روسیه آماده است؟

اعلامیه وزیر دفاع ایران در باره امکان واگذاری پایگاه هوایی همدان به روسیه تا روسیه بتواند به مواضع « داعش» ضربات هوایی وارد آورد بازتاب زیادی داشت و سوالات زیادی را در جهان دامن زد. چرا همانا حالا این اعلامیه صادر شد؟ ایران با اعلام احتمال استقرار جنگنده های روسی در پایگاه هوایی ایران از چه اهدافی پیروی می کند؟ 
ادامه مطلب ...

فرصت‌ها و چالش‌های صادرات کشاورزی و موادغذایی به روسیه

بحران در روابط روسیه و غرب که به دامنه وسیعی از تحریم‌ها بر ضد اقتصاد این کشور منجر شد، فرصت بازاری بزرگی را در اختیار بسیاری از کشورهای جهان قرار داد. بحران در روابط روسیه و اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه به تصویب قطعنامه تحریمی اتحادیه اروپا بر ضد روسیه در جولای۲۰۱۴ منجر شد. 

ادامه مطلب ...

عملیات در سوریه ضعف های نظامی روسیه را آشکار کرده است

در حالی که از چندی قبل روسیه اقدام به اعزام یک ناو جدید جنگی به سواحل دریای مدیرترانه برای افزایش حمله به تروریستها در این کشور کرده، اما به گفته تحلیلگران تسلیحات و نیروهای جدیدی که روسیه عازم جنگ سوریه کرده، به جای نمایش قدرت به نوعی ضعف های نظامی و دفاعی روس ها را آشکار کرده است.
 
ادامه مطلب ...

دلیل واقعی رویکرد مثبت پوتین به ترامپ

انتخابات ریاست ‌جمهوری آمریکا به نوعی روسیه را هم درگیر کرد. ولادیمیر پوتین در وصف دونالد ترامپ از عباراتی زیبا استفاده می‌کرد و متقابلا هم ترامپ از پوتین و سیاست‌هایش تعریف می‌کرد. در حقیقت ترامپ بخشی از آرایش را مدیون تعابیری است که در مورد پوتین به کار برده، «وی را رهبری قوی برای مسکو توصیف کرد»، شخصی که با تمام قوا در برابر همجنس‌گرایان ایستاد.  
ادامه مطلب ...

مشکل بزرگ پوتین؛ آمریکا دیگر دشمن روسیه نیست!

"حالا که یک فرد نومحافظه‌کار کاخ سفید را در آمریکا به دست آورده، اکنون کرملین دورنمای سختی برای تطبیق دادن خود با وضعیت به وجود آمده خواهد داشت." شبکه تلویزیونی دولتی روسیه 24، دو روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شمارش معکوسی را با ساعت و دقیقه تا زمان برگزاری انتخابات نشان می‌داد.
 
ادامه مطلب ...

ماه عسل نامعلوم بین پوتین و ترامپ

از نظر رئیس جمهور روسیه از عادی شدن روابط با آمریکا «راهی طولانی و دشوار خواهد بود.» پس از سرخوشی ناشی از حذف جناح دمکرات، که در روسیه به عنوان نیروی متخاصم در نظر گرفته می شود، تردید آغاز شده است. سرگئی مارکف، کارشناس سیاسی نزدیک به کرملین و نماینده سابق حزب حاکم روسیه متحد، در مصاحبه با رادیوی پژواک مسکو گفت: «ترامپ و پوتین مردسالار هستند.»
 
ادامه مطلب ...

خطرات نرمش در برابر روسیه

یکی از اولین رهبران جهان که پیروزی 'دونالد ترامپ' را به ریاست جمهوری آمریکا تبریک گفت 'ولادیمیر پوتین' رئیس جمهوری روسیه بود. دقیقا در این مقطع زمانی که روابط روسیه و غرب در پرمخاطره ترین حالت خود بعد از جنگ سرد قرار دارد؛ ترامپ در دفاع از روسیه برآمده است و از تمام تلاش هایی که روسیه برای دخالت در رقابت های انتخاباتی آمریکا به عمل آورد، بهره مند شد.
 
ادامه مطلب ...

روسیه و ترامپ؛ نهادهای پایدار در مقابل ابتکارات ناپایدار نخبگان

مقدمه

روابط مسکو و واشنگتن در دوره پساشوروی با نوسانات مختلفی همراه بوده و اوج و حضیض‌های متفاوتی را تجربه کرده است. هرچند در برخی مقاطع این روابط متعادل بوده، اما «صلح سرد» و «جنگ سرد» نیز بخشی از این روابط هستند که مصادیق آن در دو سال اخیر و پس از تعمیق اختلافات در بحران اوکراین و خاورمیانه مشهود هستند.  
ادامه مطلب ...

چرا روسیه از پیروزی ترامپ خشنود است

برخی‌ از نمایندگان مجلس روسیه پس از شنیدن خبر پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شروع به کف زدن کردند. ولادیمیر پوتین بی‌درنگ این پیروزی را تبریک گفت و شبکه‌های تلویزیونی دولت روسیه فورا موضوع برنامه‌هایشان را از "ادعای تقلب در انتخابات" به درود فرستادن به این "مرد برآمده از مردم" تغییر دادند.
 
ادامه مطلب ...

آیا روسیه منابع مالی لازم برای جاه‌طلبی‌های نظامی‌ خود را دارد؟

چالش های اقتصادی اخیر روسیه بسیاری از ناظران را به این پرسش واداشته که آیا روسیه توانایی تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اهداف نظامی و دفاعی این کشور را داراست؟ جدیدترین پیش بینی های انجام شده در مورد اقتصاد کلان روسیه نشان از چشم اندازهای جدی و تأمل برانگیزی در این زمینه دارد.

روسیه تقریباٌ در اواسط برنامه ده ساله دفاعی خود قرار دارد.  
ادامه مطلب ...

نواوراسیانیسم، روسیه و معادلات آتی نظام بین‌الملل

هرچند روسیه در دوره پساشوروی منفعلانه، مکرهانه و یا عملگرایانه ساختار یک-چندقطبی دوره پساجنگ سرد و برتری نسبی غرب در این نظام را پذیرفته، اما با تأکید بر موقت بودن آن هیچ‌گاه این ساخت را به عنوان نظام پایدار بین‌المللی به رسمیت نشناخته است. سیاسیون و پژوهشگران روس شرایط فعلی را دوره گذار به نظم جدید می‌دانند که طی آن روند فزاینده تکثر در عرصه بین‌الملل با تضعیف بلوک و هژمونی غرب، قدرت‌یابی بازیگران جدید چون اعضاء بریکس و مهم‌تر از همه انتقال ثقل قدرت و ثروت از غرب به شرق تسریع می‌شود. 
ادامه مطلب ...

جریان ترکی: هزینه لجاجت روسیه

اگرچه جریان گاز روسیه که در گذشته از طریق اوکراین و آلمان به اروپا منتقل می­ شد با رقیب خاصی روبرو نبود، اما خط گازی جدید این کشور که از ترکیه عبور می ­کند قطعاً در آینده رقابت سختی با دیگر تولیدکنندگان گاز منطقه از جمله آذربایجان، ایران، عراق، و احتمالاً ترکمنستان و اسرائیل خواهد داشت. رقبای شرکت روسی "گازپروم" مجبور نیستند همانند روسیه گاز تولیدی خود را به مناطق دوردست ارسال کنند و از طرفی هزینه­ های ساخت خط لوله انتقال گاز آنها در مقایسه با روسیه به مراتب کمتر خواهد بود.  
ادامه مطلب ...