تمرکز دونالد ترامپ بر آیت ا...

چالش های جدید امریکا برای ایران

به رغم اجرای مفاد توافق هسته ای سال ٢٠١٥ از سوی ایران، احتمال دارد دونالد ترامپ مبتکر امتناع واشنگتن از اجرای این توافق و بازبینی تعهد دولت پیشین پیرامون لغو تحریم ها علیه تهران شود. رکس تیلرسون در کنفرانس مطبوعاتی خود در واشنگتن خبر آغاز بازبینی سیاست آمریکا در قبال ایران را اعلام کرد که پیشتر، پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان کنگره آمریکا نیز در خصوص آن سخن گفته بود. 

 

 برنامه جدید بازدارندگی از ایران که به حمایت از تروریسم بین المللی و اقدامات مخرب در سوریه، یمن و دیگر کشورهای خاور نزدیک متهم شده است، در سفر منطقه ای جیمز متیز، رئیس پنتاگون، که از عربستان سعودی آغاز شده است، در اولویت قرار خواهد گرفت.

دو سخنرانی تند رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه جدید آمریکا، که به فاصله یک روز ایراد شد، بیانگر احتمال پیدایش چرخش تند در سیاست واشنگتن در قبال ایران می باشد. او در کنفرانس مطبوعاتی خود در وزارت امور خارجه آمریکا هشدار داد: «ایران غیر قابل، کنترل می تواند به صورت بالقوه ای، همان راهی را طی کند که کره شمالی در پیش گرفته و برای جهان همان مشکلات را به وجود آورد». به گفته وزیر امور خارجه آمریکا، توافق هسته ای منعقده در تابستان سال ٢٠١٥ میلادی، میان تهران و شش قدرت جهانی که برنامه جامع اقدامات مشترک نام گرفته، به اهداف مد نظر دست نیافته و «فقط روند دستیابی ایران به موقعیت هسته ای را کند کرده است».

جانشین جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا و یکی از طراحان توافق هسته ای با تهران، فهرست بلند بالایی از دعاوی را در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار داده است که جمع بندی از اتهامات دولت های پیشین در کاخ سفید، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ١٩٧٩ میلادی، در قبال ایران است. به گفته رکس تیلرسون، تهران ضمن حمایت از حملات علیه اسرائیل و نقض منافع آمریکا در سوریه، یمن، عراق و لبنان و همچنین ممانعت از آزادی کشتی رانی در خلیج فارس، همچنان تأمین کننده مالی تروریسم بین المللی به شمار می رود.

در این میان، رکس تیلرسون یک روز قبل از برگزاری کنفرانس مطبوعاتی خود، خطاب به پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان کنگره آمریکا، نامه ای رسمی ارسال کرده بود که طی آن، آشکارا گفته شده است، ایران تمامی شرایط توافق هسته ای را اجرا می کند.

در این نامه، همچنین گفته می شود که رئیس جمهور ترامپ به شورای امنیت ملی ٩٠ روز مهلت داده است تا در خصوص ایران اقدام به تنظیم شرح حال بین سازمانی کند. هدف از این طوفان مغزی با مشارکت وزارت خانه ها و سازمان ها – بررسی این موضوع است که آیا توافق هسته ای امضا شده با ایران در سال ٢٠١٥ میلادی، پاسخ گوی منافع ملی آمریکا است یا خیر.

بعد از تدوین این شرح حال بین سازمانی، قرار است، در جریان کار مشترک ریاست جمهوری و کنگره آمریکا، در خصوص این موضوع که آیا برجام پاسخ گوی منافع ملی آمریکا است یا خیر، قرار نهائی اتخاذ شود. در این مرحله، احتمال دارد که پیرامون قرار دولت پیشین کاخ سفید در راستای لغو تحریم ها علیه تهران نیز بازبینی صورت گیرد.

بیانات خصمانه و تند تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، خطاب به ایران، در زمینه ای از آغاز سفر روز سه شنبه جیمز متیز، وزیر دفاع آمریکا و یکی دیگر از اعضای گروه رئیس جمهور ترامپ، به خاور نزدیک ایراد شد. آغاز برنامه سفر جیمز متیز که شامل سفر به مصر، اسرائیل، قطر و جیبیوتی نیز می شود، از عربستان سعودی، متحد کلیدی آمریکا در خلیج فارس و دشمن خونین ایران، نیز به طور کامل نمادین بوده است.

بیانات رئیس پنتاگون که بعد از دیدار با سلمان بن عبدالعزیر آل سعود، پادشاه عربستان سعودی، ایراد شد، تا حدودی تکرار اتهامات مطرح شده توسط رکس تیلرسون در واشنگتن علیه تهران بوده است. رئیس پنتاگون در ریاض گفت: «اگر توجه کنید، می بینید که در هر نقطه از منطقه که درگیر نوعی مشکلات است، ما شاهد حضور ایران هستیم». آقای متیز اطمینان داد که با عربستان سعودی «شیوه های رویارویی با جمهوری اسلامی ایران» را بحث و بررسی کرده است.

جیمز متیز به مناقشه در یمن توجه ویژه ای نشان داد و آن را علت اصلی «در نفوذ ایران» خواند. به گفته او، شورشیان حوثی مورد حمایت تهران علیه خاک عربستان سعودی دست به حملات موشکی می زنند. وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد: «ما شاهد هستیم که حوثی ها از موشک های ارسالی توسط ایران برای حمله علیه عربستان سعودی استفاده می کنند و به این کار باید پایان داده شود». او به متحدان سعودی خود اطمینان داد که آمریکا «به تهران اجازه نخواهد داد تا در یمن تشکیلات مسلح خود نظیر، گروه های «حزب الله» (گروهک شیعه لبنانی) را سازماندهی کند».

حسین دهقان، وزیر دفاع ایران، به سرعت به اتهامات جیمز متیز واکنش نشان داد. روز گذشته، سردار دهقان اعلام کرد: «به وزیر دفاع آمریکا توصیه می کنم که قبل از وارد آوردن اتهامات علیه ایران، ابتدا تاریخچه حملات نظامی دولت های پیشین آمریکا به ویتنام، عراق، سومالی و افغانستان و به ویژه، نمونه های اخیر از جنایات نظامی آمریکا در سوریه و یمن را مطالعه کند».

بیانات اعضای کلیدی گروه رئیس جمهور ترامپ – تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، و متیز، وزیر دفاع این کشور، این امکان را به وجود می آورند که در خصوص چگونگی اولویت های سیاست دولت کاخ سفید در خاور نزدیک و خاورمیانه جمع بندی هایی حاصل شود. استراتژی جدید و اصلی آمریکا شامل رویارویی جدی با تهران در تمامی رویکردها خواهد بود. این رویکرد تفاوت محسوسی با مشی تیم پیشین باراک اوباما دارد که تلاش کرد، مشکل هسته ای ایران را از راه گفتگو حل و فصل کند و در این زمینه نیز بسیار موفق بوده است. در حال حاضر، احتمال دارد که تمامی این تلاش ها و از جمله، توافق های بین المللی پیرامون اتم ایران نقش بر آب شوند.

ولادیمیر سوتنیکوف، کارمند علمی ارشد انستیتوی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه، به نشریه «کامرسانت» گفت: «آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در عمل، با چشمان اسرائیل به ایران می نگرد که رژیم آیت الله ها را دشمن خونین خود می داند و در عمل، هر گونه امکان گفتگو و سازش را رد می کند».

احتمال دارد که یکی از پیامدهای این سیاست، رشد تمایلات ضد آمریکایی و تقویت مواضع اصول گرایان ایران در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران در روز ١٩ ماه می، باشد. جالب این است که در آخرین لحظات، به طور غیر منتظره ای، نام محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران و آنتاگونیست [چهره مخالف.م] آمریکا، نیز در میان نامزدهای انتخاباتی ریاست جمهوری این کشور ظهور کرد.

آقای احمدی نژاد که از سال ٢٠٠٥ الی ٢٠١٣ میلادی، رئیس جمهور ایران بوده، معتقد است که توافق پیرامون برنامه هسته ای ایران «انتظارات ملت را برآورده نکرده است». او در مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی «یورو نیوز» چنین سخنانی را ایراد کرد. در نگاه نخست، احتمال دارد که این روند ضد و نقیض بنماید، اما اعضای تندروی دولت دونالد ترامپ و اصول گرایان ایران در عمل، به صورت هماهنگی، از برجام انتقاد می کنند که تا چندی پیش، ضمانت حل و فصل صلح آمیز بحران پیرامون برنامه هسته ای تهران به شمار می رفت.

نویسنده: سرگئی ستروکان
منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت ارشاد به نقل از «کامرسانت» / ٢١ آوریل ٢٠١٧

لینک اصلی: اینجا
هدف از انتشار این مقاله، آشنایی با نگاه روسی به تحولات ایران است و دیدگاه نویسنده ضرورتاً مورد تأیید نیست.