تلاش واشنگتن برای آزمون استحکام روابط ایران و روسیه

کاخ سفید فشارهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران را شدت می بخشد.

دولت آمریکا بر انتقادهای خود خطاب به ایران شدت می بخشد. برخی از تحلیلگران معتقدند که هدف از چنین اقداماتی، بر هم زدن روابط میان روسیه و جمهوری اسلامی ایران است. هر دو کشور از نظام بشار اسد در سوریه حمایت می کنند و روابط تجاری تنگاتنگی با یکدیگر دارند.   به گفته یکی از کارشناسان، بعد از سفر آینده [آقای] حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، به پایتخت روسیه، وضعیت روابط در مثلث واشنگتن – مسکو – تهران شفافیت بیشتری خواهد یافت.

کاخ سفید به دولت ایران هشدار داده و به توقف اقدامات متجاوزگرانه ای فرا خوانده است که به ظاهر، باعث بی ثباتی اوضاع در خاور نزدیک می شود. این گزافه گویی های آمریکا در زمینه آزمایشات موشک های بالستیک توسط تهران ایراد شد. به علاوه این که در روزهای اخیر، کشتی نظامی عربستان سعودی در یمن مورد حمله قرار گرفت که در سازمان دهی آن، شورشیان حوثی مورد حمایت ایران شرکت داشته اند.

در وزارت دفاع ایران انجام آزمایشات موشکی را تأیید کردند. در این میان، نمایندگان وزارت دفاع ایران اشاره کردند که موشک های پرتاب شده به کلاهک های هسته ای مجهز نمی باشند و این آزمایشات خارج از چارچوب توافق ها با سازمان ملل متحد نمی باشند. به گزارش نشریه «وال استریت ژورنال»، نمایندگان بلند پایه در دولت آمریکا نیز با این موضوع موافق هستند.

در این میان، ارائه این توضیحات، باب طبع مایکل فلین، مشاور رئیس جمهور آمریکا در امور امنیت ملی، نبوده است. او در جلسه توجیهی از عملکردهای تهران ابراز انزجار کرد: «اقدامات اخیر ایران و از جمله، انجام آزمایشات موشکی و حمله شورشیان حوثی علیه کشتی عربستان سعودی، بار دیگر به نکته ای اشاره داشت که جامعه بین المللی نیز طی این مدت زمان طولانی باید به درک آن رسیده باشند: رفتار ایران در خاور نزدیک، ماهیت بی ثبات کننده ای دارد».

شخص دونالد ترامپ به این اختلاف نظرات دامن زد. روز گذشته، او اعلام کرد: «به ایران رسماً در رابطه با انجام آزمایشات موشک بالستیک هشدار داده شده بود. ایران می بایست به خاطر توافق وحشتناکی که آمریکا با این کشور منعقد کرده است، قدردان می شد!»

به گزارش نشریه «تایمز»، در حال حاضر، کاخ سفید برخی گزینه ها در راستای مجازات ایران و از جمله، اعمال تحریم های مالی را بررسی می کند. در این میان، اعمال محدودیت های جدید می تواند به عنوان نقض توافق هسته ای منعقده در چارچوب «گروه ١+٥» میانجی گران بین المللی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیای کبیر و آلمان) تلقی شود. گفتنی است که این توافق در سال ٢٠١٥ میلادی، منعقد شد و از حدود یک سال پیش اجرایی شده است. این توافق محدود شدن برنامه هسته ای ایران در ازای لغو برخی از تحریم های اقتصادی شدید علیه تهران را پیش بینی می کند.

ولادیمیر ساژین، کارمند علمی ارشد انستیتوی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه، در گفتگو با نشریه «نزاویسیمایا گازتا» خاطر نشان کرد: «در توافق اولیه ای که «گروه ١+٥» تدوین کرده بود، در خصوص توان موشکی ایران سخنی گفته نشده بود. اما، زمانی که طرفین این توافق را تصویب کردند و سازمان ملل متحد به این سند معنای حقوقی بخشید، شورای امنیت قطعنامه ای را صادر کرد که طی آن، تهران را به توقف فعالیت در زمینه فن آوری موشکی و عدم آزمایش و پرتاب موشکی فرا می خواند».

بدین ترتیب، این کارشناس معتقد است که آزمایش موشکی ایران به طور رسمی نقض قوانین حقوق بین الملل به شمار نمی رود. در این میان، «اگر به اوضاع جاری از نقطه نظر اخلاقی و سیاسی نظری بیندازیم، در آن صورت، تهران را می توان به خاطر بی اعتنائی به توصیه های سازمان ملل متحد سرزنش کرد».

برخی از تحلیلگران توجهات را به سوی این موضوع جلب کرده اند که اگرچه، اتهامات واشنگتن از ماهیت خصمانه ای برخوردار است، اما این اتهامات حاوی جزئیات نمی باشد. نشریه «تایمز» عقاید مایکل المان، کارمند علمی انستیتوی مطالعات تدافعی بریتانیا (RUSI)، را چنین نقل قول می کند: «بیانات دولت آمریکا کاملاً تهدید آمیز است و پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. کاخ سفید «خط قرمز» مشخصی را که ایران می بایست آن را رعایت کند، تعیین نکرده است، اما مشی متضادی را ترسیم کرده است که پیامدهای نقض آن، ساده نخواهد بود».

دیگر کارشناسان معتقدند که هدف از این اقدامات کاخ سفید، آزمایش پایداری آمادگی مسکو برای برقراری ارتباط با واشنگتن است. خبرگزاری بلومبرگ سخنان مایکل لیدن، مشاور سابق فلین، را چنین نقل قول می کند: «برای ما بسیار مهم است که بدانیم، روسیه تا چه حد برای همکاری با آمریکا در رابطه با مسئله ایران آمادگی دارد و برای زیر پا نهادن کدام حد و حدود آمادگی ندارد».

پیشتر، نشریه «نزاویسیمایا گازتا» مقاله ای در خصوص طرح های دولت آمریکا در راستای تیره کردن روابط روسیه و ایران که از دولت اسد دفاع می کنند، منتشر کرده بود. نشریه «ساندی تایمز» نیز پیش از برگزاری مراسم تحلیف رئیس جمهور کنونی آمریکا، از این نیات آگاهی یافته بود. تیره شدن احتمالی روابط میان مسکو و تهران، می تواند راه ترامپ را برای برهم زدن توافق هسته ای هموار کند.

الای لیک، خبرنگار، در خبرگزاری «بلومبرگ» در ستون خود نوشته است: «نمایندگان دولت ترامپ به من می گویند که می خواهند بدانند، ولادیمیر پوتین تا چه حد آمادگی دارد تا روابط خود با ایران را قطع کند و با آمریکا در زمینه ممانعت از عملکرد تجاوزگرانه تهران در سوریه و خاور نزدیک همکاری کند».

در این میان، آلکسی فننکو، استاد دانشکده سیاست بین الملل دانشگاه دولتی مسکو به نام لامانوسوف، معتقد است که بعید به نظر می رسد، یک چنین «کند و کاو ریشه ای» در روابط میان روسیه و ایران، بتواند مسکو را تحت تأثیر قرار دهد. این کارشناس به نشریه «نزاویسیمایا گازتا» گفت: «من فکر می کنم که مسکو ضمن حفظ فاصله خود و بررسی چگونگی شعله ور شدن این مناقشه، به عنوان ناظر بی طرف باقی بماند. در رابطه با توافق هسته ای نیز باید گفت که سیاست آمریکا در این رویکرد، چندان به عملکرد روسیه وابسته نخواهد بود. اگر واشنگتن ایران را تحریم کند، بعید به نظر می رسد که مسکو از این موضوع متحمل زیان شود. بر عکس، روسیه از یک متحد قوی در مبارزه علیه غرب برخوردار خواهد شد».

ساژین نیز چنین عقیده ای دارد. این کارشناس گفت: «هنوز، مشخص نیست که آمریکا برای چرخش روسیه به سوی این کشور و قطع روابطش با ایران چه چیزی را می تواند پیشنهاد کند. من شخصاً فکر نمی کنم که چنین چیزی رخ دهد. در هر صورت، ایران – ابرقدرت منطقه ای است و بسیاری از موارد – چه طرح های اقتصادی و چه، طرح های سیاسی – به این کشور وابسته است. خارج کردن ایران از مدار کشورهایی که کرملین آمادگی دارد تا با آنها، همکاری متقابل داشته باشد، ممکن نیست».

ساژین در ادامه افزود که بعد از دیدار [آقای] روحانی با رئیس جمهور ولادیمیر پوتین، این نقشه شفافیت بیشتری خواهد یافت. ساژین در پایان گفت: «مسئله مربوط به همکاری متقابل با واشنگتن، به طور قطع در دستور کار مذاکرات آنان قرار خواهد گرفت».

نویسنده: یوگنی پودووکین
منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ به نقل از «نیزاویسیمایا گازی یتا» / 3 فوریه 2017

لینک اصلی: اینجا