تسلیم شدن اوباما در برابر روسیه و ایران، دشوار شدن براندازی بشار اسد

تسلیم شدن اوباما در برابر روسیه و ایران، دشوار شدن براندازی بشار اسد

دولت باراک اوباما آشکارا می گوید همچنان بر این باور است که بشار اسد رئیس جمهور سوریه باید از قدرت کنار برود، اما کاخ سفید در پشت صحنه، در تلاش برای پیشبرد راهبردی است که سبب خواهد شد رئیس جمهور سوریه همچنان بر سر قدرت باقی بماند.   این در حالی است که جهان در برابر یک تهدید بزرگتر و فوری تر ناشی از تروریست های داعش متحد شده است.

بر اساس این گزارش، تحلیلگران اعلام کرده اند این رویکرد (تسلیم اوباما در برابر روسیه و ایران) هفته گذشته در سازمان ملل متحد و زمانی نمایان شد که آمریکا با قطعنامه شورای امنیت درباره روند صلحی که در آن اشاره ای به بشار اسد نشده بود، موافقت کرد. این اقدام به مثابه تسلیم شدن دولت اوباما در مقابل درخواست های ایرانی ها و روس ها در این باره است که رئیس جمهور سوریه اجازه خواهد داشت برای آینده ای قابل پیش بینی در این کشور بر سر قدرت باقی بماند.

جاشوآ لندیس که ریاست مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما را بر عهده دارد، اعلام کرد:‌ «محاسباتی که کاخ سفید انجام داده، این است که همکاری با اسد بهتر از گزینه وارد شدن به جنگ با روسیه بر سر بقای اسد یا اعزام شمار زیادی از نیروهای زمینی آمریکا برای مبارزه با شورشیان داعش است.» رویکرد دولت آمریکا با انتقادهای شدیدی از جانب قانونگذاران در کنگره مواجه شده است بگونه ای که چند تن از آنها می گویند کاخ سفید هیچ راهبرد مشخصی برای شکست دادن این گروه تروریستی ندارد و در مجموع دنباله روی روسیه است.

این موضوع در مناظرات انتخاباتی داوطلب های نامزدی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز به موضوعی داغ تبدیل شده است . هیلاری کلینتون دیپلمات ارشد سابق دولت اوباما -وزیر امور خارجه سابق آمریکا- با نامزدهای جمهوری خواه همانند مارکو روبیو، جب بوش و کریس کریستی همراه شده و اعلام کرده است برکناری اسد از قدرت باید اولویت نخست و مهم آمریکا در هر راهبرد جدی برای شکست دادن شورشیان داعش باشد.

در همین حال، دونالد ترامپ، تد کروز و رند پل از نامزدهای جمهوری خواه انتخابات آمریکا با نامزدهای دموکرات همانند برنارد سندرز و مارتین اومالی هم نظر هستند و بر این باورند بهتر است این دیکتاتور (اسد) به عنوان یک مانع در مقابل افراط گرایی همچنان بر سر قدرت باقی بماند. از آوریل سال دو هزار و دوازده موضوع مرتبط با دیکتاتور سوریه یک موضوع مهم و چالش برانگیز برای باراک اوباما بوده است. در آوریل سال دو هزار و دوازده، کلینتون به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد دولت احساس می کند «اسد باید برود.»

کاخ سفید در ابتدا بر موضع خود در این باره که نباید به بشار اسد اجازه داد بر سر قدرت باقی بماند؛ تأکید می کرد زیرا اسد به ارتش خود دستور داد علیه غیر نظامیان از تسلیحات شیمیایی استفاده کند. اما موضع دولت آمریکا از زمانی شروع به تغییر کرد که جان کری در اوایل سال دو هزار و سیزده وزیر امور خارجه آمریکا شد. به نظر می رسد موضع کاخ سفید از سپتامبر امسال به صورت قابل توجه و از زمانی که روسیه ناگهان حمایت نظامی خود را از رژیم اسد افزایش داد؛ تغییر کرده است.

جان کربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز دوشنبه این موضوع را رد کرد که دولت آمریکا بر سر سرنوشت اسد در راستای رویکرد مسکو گام بر می دارد. او تصریح کرد سخنان کری در باره این موضوع بیش از یک سال است که تغییر نکرده است. کربی گفت:‌ «وزیر خارجه از یک سال و نیم سال پیش همواره اعلام کرده در حالی که اسد مشروعیت خود را برای حکومت از دست داده است اما بر سر موضوع کنار رفتن او از قدرت باید کار شود و این اقدام به زمان نیاز دارد.»

اما در هفته های اخیر جان کری در سخنان خود درباره این موضوع انعطاف نشان داده است . این در حالی است که او هدایت تلاش های دیپلماتیک برای جلب نظر روسیه و ایران -حامیان اسد- از طرح روند صلح با شورشیان مخالف سوری را بر عهده دارد که تحت حمایت آمریکا، عربستان سعودی و ترکیه قرار دارند. هفته گذشته، وزیر امور خارجه آمریکا در پی برگزاری نشستی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد آمریکا و هم پیمانانش «در پی به اصطلاح تغییر رژیم در سوریه» نیستند.

سپس، روز جمعه جان کری این ایده را رد کرد که اختلافات بین المللی بر سر سرنوشت اسد به منظور تضمین گرفتن رأی موافق روسیه در خصوص قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در حمایت از روند صلح و آتش بس احتمالی در سوریه -که ماه آینده آغاز خواهد شد- بر طرف شده است. اما، چند ساعت قبل از به رأی گذاشته شدن قطعنامه شورای امنیت، اوباما اعلام کرد دولت برای تعدیل موضوع اسد، محاسباتی دشوار و واقع گرایانه انجام داده است.

اوباما روز جمعه در پاسخ به سوالی در این باره که آیا حکومت اسد در سوریه بیشتر از دوران ریاست جمهوری خودش طول خواهد کشید یا نه، یک پاسخ طولانی داد و گفت رئیس جمهور سوریه در نهایت «باید کنار برود» اما ممکن است نیاز باشد او برای دوره ای نامشخص به منظور متقاعد کردن روسیه و ایران در این باره که غرب به «دیدگاه آنها احترام می گذارد»، بر سر قدرت باقی بماند.

رئیس جمهور آمریکا گفت، امکان دارد انجام گرفتن چنین کاری به منظور همراه کردن مسکو، تهران و رژیم اسد با آمریکا و هم پیمانانش به سوی «آنچه که باید اولویت شماره یک ما که همانا نابود کردن داعش و هم پیمانانش در منطقه است»، لازم باشد. اوباما گفت:‌ «این یک روند دشوار خواهد بود اما راه میانبری برای آن وجود ندارد.» او همچنین گفت:‌ « این روند بر اساس ایده آل گرایی های من نیست. این روند بر اساس محاسبات دشوار و واقع گرایانه ما درباره چیزی است که باید انجام شود.»

اما رئیس جمهور آمریکا در عین حال در این باره ابراز خوش بینی کرد که می توان به سوی «انتقال سیاسی» که به برکناری اسد از قدرت منجر خواهد شد، پیش رفت. او در عین حال از ارائه یک جدول زمانی در این باره خودداری کرد. اوباما گفت:‌ «فکر می کنم اسد به منظور متوقف شدن روند خونریزی ها در سوریه و این که همه طرف های درگیر بتوانند در مسیری غیر فرقه گرایانه گام بردارند، باید از قدرت کنار برود.»

به گفته لندیس، بخشی از اتفاقات بر این اساس است که دولت (آمریکا) به این حقیقت پی برده که سیاست کنونی اش در قبال مسلح کردن شورشیان مخالف سوری به صورتی غیر مستقیم سبب تقویت شورشیان داعش یا دیگر گروه های افراط گرا از جمله جبهه النصره -شاخه اصلی القاعده در سوریه- می شود که تهدیدی بزرگتر و فوری تر از رژیم اسد برای آمریکا و هم پیمانانش محسوب می شود.

لندیس گفت:‌ «باید بین یک دیکتاتور ظالم و گروهی از جهادگرایان که می خواهند به غرب حمله کنند، انتخاب کرد و آنچه را که دولت آمریکا انتخاب کرده این دیکتاتور است.» او همچنین گفت:‌ «ما در تلاش برای عقب نشینی از موضع خود در این باره هستیم که اسد باید برود بدون آن که این گونه به نظر برسد در حال دست برداشتن از هم پیمانان خویش در منطقه -از ترکیه گرفته تا کشورهای عرب سنی منطقه خلیج فارس که قاطعانه خواستار کنار رفتن اسد هستند- هستیم.» این روزنامه با انتخاب میان تیتری با عنوان «چارچوب روند صلح» نوشت : آنچه که باید منتظر ماند و دید این است که آیا قطعنامه روز جمعه سازمان ملل متحد به واقع سبب پیشبرد روند صلح خواهد شد.

در این قطعنامه یک چارچوب و برنامه زمانی جاه طلبانه تعیین و از دبیرکل سازمان ملل متحد خواسته شده است نمایندگان دولت سوریه و مخالفان را برای «حضور در مذاکراتی رسمی و فوری درباره روند انتقال سیاسی تا ژانویه سال دو هزار و شانزده برای برگزاری مذاکرات اولیه» گرد هم جمع کند. با گذشت شش ماه، این روند باید سبب ایجاد «حکومتی معتبر، جامع و غیر فرقه گرایانه شود» و برنامه زمانی برای تدوین قانون اساسی جدید در سوریه تعیین شود. در این قطعنامه آمده است طبق قانون اساسی جدید باید ظرف هجده ماه «انتخاباتی آزاد و عادلانه» برگزار شود اما ابهاماتی نیز در این زمینه وجود دارد. برای مثال، سوالاتی درباره چگونگی واکنش شورشیان داعش و دیگر گروه های جهادی -که تخمین زده می شود روی هم رفته نیمی از خاک سوریه را در کنترل خود دارند- روند صلح مطرح است.

این روند اوایل این ماه مورد توجه قرار گرفت، زمانی که اعضای چندین تن از گروه های شورشی مخالف در کنفرانسی در عربستان سعودی بر سر ایجاد یک «شورای عالی» توافق کردند که پانزده نماینده را برای مذاکره با رژیم اسد تعیین خواهد کرد. رایان کراکر سفیر سابق آمریکا در سوریه در پی برگزاری این نشست در عربستان سعودی در گفتگو با پایگاه اینترنتی Syria Deeply اعلام کرد: «داعش و جبهه النصره در این نشست اصلا حضور نداشتند.»

کراکر گفت مهمتر از همه آن که یک گروه شورشی قدرتمند دیگر -که به القاعده وفادار است- موسوم به احرار الشام در این کنفرانس حضور داشت. او گفت:‌ «ما درباره افراد حاضر در این روند صحبت می کنیم و می دانیم که در بهترین حالت ممکن، مخالفان و دولت اسد در یک اتاق دور هم خواهند نشست و برخی گروه های قدرتمند در بیرون اتاق حضور خواهند داشت.»

نویسنده: گای تیلور
منبع: واحد مرکزی خبر به نقل از «واشنگتن تایمز» / 22 دسامبر 2015

لینک اصلی: اینجا