توافق روسای جمهوری روسیه و آمریکا در مورد برقراری آتش بس در جنوب غرب سوریه را میشد بعنوان یک پیشرفت واضح در روند حل و فصل بحران سوریه ارزیابی کرد، ولی این توافق تقریبا بلافاصله بعد از اعلام، ناکارآمدی خود را نشان داد.
اولا، این توافقنامه از همان روز نخست از سوی طرفهای اصلی این مناقشه نظامی، رعایت نشد. نیروهای دولتی سوریه و متحد اصلی آن ایران این آتش بس را قبول ندارند و این مسئله طبیعی است، چرا که آنها زیر این سند را امضاء نکرده اند. دوم اینکه اسرائیل نیز بشدت از این توافق انتقاد نموده و نگران آن است که این طرح مواضع ایران در جنوب سوریه را تقویت کند. بعد از آن مقامات واشنگتن از مواضع تل آویو حمایت کرده و گفتند که آمریکا نیز مانند اسرائیل مایل نیست تا ایران عرصه ای برای تقویت حضور نظامی خود در جنوب سوریه بدست آورد.
در این بین کارشناسانی که «راس بالت» در این باره با آنها گفتگو کرده است، بر این عقیده هستند که پیشرفت واقعی در روند حل و فصل بحران سوریه حاصل نشده و اوضاع در واقع حتی پیچیده تر از گذشته شده و بعید است که این روند به صلح در این کشور بیانجامد.
"ایگور بونین" رئیس بنیاد «مرکز فناوریهای سیاسی» روسیه گفته است: «ابتدا به نظر می رسید که در توافق جدید در خصوص ایجاد منطقه کاهش تنش در جنوب غربی سوریه، مواضع اسرائیل که خواستار عدم حضور نظامی ایران در نزدیکی مرزهای خویش بود، در نظر گرفته شده و دقیقا به همین دلیل اسرائیل با آتش بس در منطقه موافق است، ولی مشخص شد که در سند پایانی هیچ نامی از ایران برده نشده است و به همین دلیل تل آویو که ایران را دشمن اصلی خود می داند، با این توافق مخالفت کرده است.»
دمشق و تهران طرح آتش بس در جنوب سوریه را قبول ندارند
البته به گفته این کارشناس، «فعلا نه دولت سوریه و نه ایران حمایت خویش از توافق جدید مسکو و واشنگتن در مورد برقراری آتش بس در جنوب غربی سوریه حمایت نکرده اند و این توافق پا در هوا باقی مانده است. البته اگر ایران در این منطقه باقی بماند، احتمال درگیری نظامی بین نظامیان ایرانی و متحدانش و ارتش اسرائیل افزایش خواهد یافت.»
بونین یادآور شد، این اوضاع در شرایطی است که موضع گیری "امانوئل ماکرون" رئیس جمهوری جدید فرانسه در مورد سوریه نیز تغییر کرده و وی گفته است که پاریس دیگر اصراری برای برکناری "بشار اسد" نداشته و هدف اصلی در سوریه باید نابودی گروه تروریستی داعش باشد و تنها بعد از آن سرنوشت رئیس جمهوری سوریه مطرح خواهد بود. به نظر می رسد "دونالد ترامپ" هم با وجود اظهارات تند مقامات آمریکایی، در مجموع با چنین نظریه ای مخالف نباشد.
به عقیده این کارشناس، وضعیت از آن جهت پیچیده تر می شود که بشار اسد مایل نیست تا قدرت رهبری در سوریه را از دست بدهد و این مسئله خطر ادامه مناقشه داخلی در این کشور را افزایش می دهد.
اوضاع در مجموع به نفع روسیه و ایران تمام شده است
"میخائیل ماگید" کارشناس مسائل خاورمیانه نیز معتقد است، اسرائیل که با طرح آتش بس در جنوب سوریه موافقت نکرده است، می تواند با استفاده از توان نیروی هوایی خویش مواضع نیروهای دولتی سوریه و متحدان آن، یعنی ایران و جنبش حزب الله را در منطقه هدف قرار دهد. اگر اوضاع به این شکل پیش برود، مناقشه نظامی در خاک سوریه پیچیده تر خواهد شد و گروههای مسلح مخالف دمشق نیز برای ادامه مبارزه تحریک خواهند شد.
البته این کارشناس بعید می داند که اسرائیل مایل باشد در سطح گسترده دست به اقدام نظامی علیه نیروهای دولتی سوریه زده و خود را بطور علنی درگیر این مناقشه کند.
ماگید افزود: «به نظر من با توجه به شرایط، موضع گیری رئیس جمهوری آمریکا اکنون بدین ترتیب خواهد بود که بیشتر مناطق سوریه را به روسیه و ایران «تسلیم» کند و خود در برخی مناطق جنوبی و شمالی سوریه که شبه نظامیان کرد و نیروهای مخالف طرفدار آمریکا فعال هستند، پایگاه نظامی ایجاد کند. در این بین روسیه نیز حضور خویش در جنوب سوریه را تقویت کرده است تا بتواند بطور مضاعف از دمشق حمایت کند. بدین ترتیب اسرائیل به خود اجازه نخواهد داد تا اقدامی علیه نیروهای نظامی روسیه در این منطقه انجام دهد و این مسئله به نفع ایران و حزب الله خواهد بود.»
این کارشناس یادآور شد: «البته قدرت اصلی اسرائیل در توان نظامی نیروی هوایی آن نیست، بلکه در نفوذ لابی طرفدار اسرائیل در آمریکاست. ولی در شرایط کنونی زمان به نفع روسیه و ایران تمام خواهد شد که بعنوان حامیان اصلی دمشق، دارای حضور نظامی قدرتمند در خاک سوریه هستند. بدین ترتیب می توان گفت که بازی روسیه در بحران سوریه در ظاهرا نتیجه بخش بوده، ضمن اینکه ایران را باید برنده اصلی این بازی بشمار آورد.
نویسنده: الکساندر ژلنین منبع: «تنسیم» به نقل از «راس بالت» / 19 ژوئیه 2017