ترامپ نمی تواند هم دوست پوتین باشد هم در برابر ایران بایستد

دونالد ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی خود دست کم در دو موضوع سیاست خارجی، مواضع روشنی داشت: مخالفت با «برنامه جامع اقدام مشترک» (یا همان توافق ایران) و تمایل به کنار آمدن با روسیه. تا وقتی روی کار نیاید، نمی دانیم تا چه اندازه در مورد موضوع دوم جدی است.
  
هچنین نمی دانیم چه برنامه ای برای بر هم زدن برجام دارد. اما دیر یا زود، باید با واقعیتی ناخوشایند روبرو شود: روسیه و ایران با یکدیگر متحدند و هر دو می خواهند آمریکا را از جایگاه قدرت نخست در خاورمیانه پایین بکشند. به عبارت دیگر، اگر بخواهیم فشار را بر ایران افزایش دهیم، روسیه با ما «کنار نخواهد آمد».

روسیه تأمین کننده اصلی جنگ افزارهای ایران است و از تلاش های این کشور برای تقویت بشار الاسد، رئیس جمهور سوریه، حمایت می کند. در تابستانی که گذشت، هواپیماهای جنگی روسیه از پایگاه های ایران به اهداف خود در سوریه حمله می کردند.

روسیه آشکارا درباره نقض برجام هشدار داده است؛ ترامپ می خواهد این توافق نامه را پاره کند. اگر برجام کنار گذاشته شود، روسیه به احتمال زیاد با تلاش برای تشدید تنش ها میان آمریکا و متحدان اروپایی آن و شکست خورده جلوه دادن سیاست آمریکا، حمایت اقتصادی و نظامی خود را از ایران افزایش خواهد داد. متیو مک اینس می گوید، در حالی که ترامپ فکر می کند می تواند درباره برجام دوباره مذاکره کند، روسیه به احتمال زیاد مشکلی تازه به وجود می آورد.

ترامپ همچنین متوجه خواهد شد هر گونه رویارویی مهم با ایران بر سر برجام را باید در قالب سیاست های خود در برابر روسیه و بالعکس در نظر بگیرد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، نمی خواست و هنوز هم نمی خواهد تهران بمباران شود. با وجود این، مسکو از توافق هسته ای تا حدی برای ایفای نقشی بسیار مهمتر در خاورمیانه، از جمله ایجاد ائتلاف نظامی تازه با ایران در سوریه و دیگر جاها استفاده کرده است. این شرایط به احتمال زیاد میزان قدرت دیپلماتیک قهر آمیز یا حتی قدرت نظامی را که آمریکا می تواند در هر گونه مذاکره دوباره به کار ببرد، محدود خواهد کرد؛ مگر این که روسیه بر اساس برنامه کاخ سفید برای بازی عمل کند.

اگر ترامپ توافق هسته ای را پاره کند یا ایران را وادار کند برجام کنار بگذارد، این کشور به احتمال زیاد برنامه هسته ای خود را از سر می گیرد. هر چه پیشتر برویم، بی تردید بیش از پیش شاهد اختلافات خود با روسیه خواهیم بود و همان طور که ایلان گلدنبرگ، مدیر برنامه خاورمیانه در «مرکز امنیت نوین آمریکا»، توضیح داد:

هر چه ایران به جنگ افزار هسته ای نزدیک تر شود، احتمال حمله اسرائیل یا تصمیم دولت ترامپ برای استفاده از نیروی نظامی بر ضد برنامه هسته ای ایران افزایش خواهد یافت. ما در اصل به سال های ٢٠٠٩ تا ٢٠١٢ باز می گردیم. در چنین جهانی، کارآمدترین ابزار ایران در برابر آمریکا دست نشانده ها و عوامل آن در سراسر خاورمیانه و به ویژه در عراق و سوریه است. در سال های اخیر، ایران دست نشانده های خود را به تمرکز بر حمایت از اسد و جنگ با «داعش» تشویق کرده است. اما چنانچه تنش های ایران و آمریکا اولویت یابد، ایران به سرعت به استفاده از این گروه های تحت حمایت خود برای تحمیل هزینه بر آمریکا و جلوگیری از اقدام ارتش آمریکا روی می آورد ... .

روابط روسیه و آمریکا نیز آسیب می بیند، زیرا مسکو این تشدید اوضاع و ظرفیت حمله به ایران به رهبری آمریکا را نمونه ای از درازدستی آمریکا در نقش یک ابرقدرت می داند و تلاش می کند با آن مقابله و آن را محدود کند. این تصور کردنی نیست که در این سناریو، آمریکا، روسیه و ایران بتوانند همکاری موفقیت آمیزی در سوریه و عراق داشته باشند و بهبود روابط ترامپ با روسیه به احتمال زیاد راه به جایی نخواهد برد.

ترامپ به زودی متوجه خواهد شد که ما به چه علت نمی خواهیم با روسیه «کنار بیاییم». پوتین از دشمنان ما (برای نمونه) ایران حمایت می کند و متحدان ما (برای نمونه ناتو) را تهدید می کند. منافع او و ما در تعارض جدی با یکدیگر قرار دارند. شاید ترامپ بخواهد، همان طور که رئیس جمهور اوباما می خواست، واشنگتن را از مسایل جهانی دور نگه دارد؛ اما به زودی خواهد آموخت که اگر کنار برویم، روسیه با افزایش نفوذ خود «پیروز» خواهد شد. به احتمال زیاد مشاوران ارشد ترامپ این تناقض را که یکی از تناقض های جدی تفکر ترامپ در سیاست خارجی است، درک می کنند.

شاید به محض این که تلاش کند از برجام کنار برود یا ایران را به کنار رفتن مجبور کند (که ممکن است ظرف چند ماه پس از روی کار آمدنش اتفاق بیافتد)، متوجه مسئله شود. واقعیت ها سبب خواهند شد تا امید ترامپ (که چندان تفاوتی با دیدگاه اولیه اوباما ندارد) مبنی بر این که می توانیم خرس روس را در آغوش بگیریم، از بین می برد.

نویسنده: جنیفر روبین
منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت ارشاد به نقل از «واشنگتن پست» / 13 دسامبر 2016

لینک اصلی: اینجا