روسیه در سال 2015

تنگنای کاهش بهای نفت
روسیه که برای اداره اقتصاد خود نیاز زیادی به درآمدهای نفتی حاصل از صدور نیمی از تولیدات خود دارد، سال 2015 گرفتار کاهش بیشتر قیمت های جهانی شد. اقتصاد روسیه در قالب یکی از بزرگترین اقتصادهای جهانی از سال 1378 متکی به بهای ۱۴۷دلار برای هر بشکه نفت، دوران شکوفایی گسترده ای را سازماندهی و اجرا کرد.   روسیه با استفاده از فرصت رسیدن بهای هر بشکه نفت خام به 147 دلار در جولای ۲۰۰۸ که فقط در یک روز شاهد افزایش پنج دلاری شد، پایه های اقتصادی خود را براساس این دامنه قیمتی نوسازی کرد.

روسیه هم مانند دیگر کشورهای نفتی کمتر تصور می کرد که قیمت نفت از ۱۰۰ دلار کمتر شود، زیرا همگان قیمت بالای نفت را تثبیت شده می دانستند و معتقد بودند با توجه به اینکه طی سال ها، تورم جهانی در قیمت نفت لحاظ نشده، ارزش جهانی آن مانند فنری آزاد شده و قیمت ۱۵۰ دلاری هم طبیعی است. روس ها بر همین اساس دامنه بازسازی اقتصادی و همچنین سرمایه گذاری های نفتی را در سراسر سرزمین 17 میلیون کیلومتر مربعی خود به اجرا در آوردند، ولی ناگهان قیمت ها سیر نزولی به خود گرفت و از ۱۴۷ دلار در سال ۲۰۰۸، به ۱۳۰ دلار در ابتدای سال ۲۰۰۹ رسید.

این روند کماکان ادامه یافت تا اینکه 2015 نه تنها برای روسیه بلکه برای دیگر کشورهای نفتی به سال سیاه نفت و سقوط آن به کانال40 دلار تبدیل شد و ناگهان درآمدهای ارزی نفتی در حال گردش در جهان به حدود یک سوم کاهش یافت. روسیه به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای تولید کننده نفت غیر عضو اوپک که با صادرات بیش از پنج میلیون بشکه نفت در روز به درآمدهای ارزی این بخش احتیاج زیادی دارد، برای حفظ سهم خود در بازار تلاش می کند و بارها اعلام کرده حاضر نیست جز در قالب یک توافق معتبر جهانی از میزان تولید خود در بازار اشباع شده کنونی بکاهد.

افت جهانی قیمت نفت، اقتصاد روسیه را تحت تاثیر قرار داده و افزون بر کاهش یا قطع بسیاری از سرمایه گذاری های توسعه ای در این بخش، ارزش روبل در برابر دلار و یورو نیز کاهش یافت. براساس جداول برابری نرخ ارزها در حالیکه روبل تا پایان نیمه اول سال 2015 در کانال قیمتی 40 تا 50 روبل در برابر یورو در گردش بود، در ماه های پایانی سال جاری میلادی تا 75 روبل در برابر هر واحد پول اروپایی سقوط کرد. دولت روسیه تاکنون با اجرای چند برنامه اقتصادی و کنترلی توانسته از سقوط بیشتر ارزش پول ملی خود جلوگیری و اثتصاد خود را همچنان در حال رشد نگهدارد.

فشار تحریم های غرب
سال 2014 که دولت طرفدار مسکو در اوکراین با اعتراضات سازماندهی شده مورد حمایت آشکار و مستقیم اتحادیه اروپا و آمریکا سقوط کرد، کرملین نیز مجبور شد سیاست های خود را در برابر حکومت غربگرای این کشور از نو تنظیم کند. بازپس گرفتن شبه جزیره کریمه که در زمان ریاست جمهوری نیکیتا خروشچف رییس جمهوری وقت شوروی به اوکراین هدیه شده بود، در قالب برگزاری یک همه پرسی که از طرف اوکراین و غرب پذیرفته نشد، اقدام اصلی روسیه در این عرصه محسوب می شود.

غرب به پیشگامی آمریکا نیز مجموعه ای از تحریم های اقتصادی و مالی را علیه روسیه وضع کرده و هر شش ماه نیز یک بار آن را تمدید می کند. غرب با متهم کردن روسیه به اعمال سیاست های ضداوکراینی، تحریم ها را ادامه می دهد و مسکو نیز بارها اعلام کرده است که آمریکا و اتحادیه اروپا با سیاست های فشار اقتصادی و دخالت مستقیم در گسترش اعتراض های خیابانی، حکومت منتخب مردمی برآمده از انتخابات آزاد در اوکراین را بر خلاف مقررات بین المللی و سازمان ملل ساقط کرده اند.

اکنون روسیه توانسته با برنامه ریزی های گسترده، فشار تحریم های اقتصادی غرب را به شدت کاهش دهد و حتی تحریم های متقابلی را نیز در پاسخ به اقدامات ضد روسی علیه اتحادیه اروپا اجرا کند و مهمترین آن منع واردات محصولات کشاورزی و غذایی است که فشار زیادی را بر تولید کنندگان این بخش وارد کرده است. با وجود اینکه مسکو در این بخش توانسته تقریبا خود را ایمن کند ولی مقامات روسیه خواستار پایان یافتن این روند هستند که سبب ضرر دو سویه شده است.

همکاری نظامی ضدتروریستی با سوریه و معادله ترکیه
روسیه که از آغاز بحران سوریه و دخالت کشورهای گروه ضد سوری به پیشگامی آمریکا علیه حکومت بشار اسد، خواستار قطع حمایت از تروریست ها و آغاز مذاکرات سوری سوری بدون مداخله خارجی است، حدود سه ماه پیش با درخواست رسمی دمشق همکاری نظامی خود را با ارتش سوریه در سرکوب گروه های تروریستی از جمله داعش آغاز کرد.

نیروی هوافضای روسیه با استقرار ده ها فروند جنگنده و بالگرد در سوریه و اعزام ناوهای جنگی به سواحل مدیترانه ای این کشور، تاکنون بیش از 8500 هدف تروریست ها را نابود کرده و حتی با به پرواز درآوردن بمب افکن های راهبردی توپولف خود از روسیه و پیمودن حدود 10 هزار کیلومتر مسیر رفت و برگشت، مواضع تروریست ها را هدف قرار می دهد.

مسکو با وجود مخالفت اردوگاه ضد سوری با این عملیات، اعلام کرده است که تا نابودی کامل گروه های تروریستی بمباران ها ادامه خواهد یافت. ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه برای اعلام موضع راسخ این کشور، حتی سه ماه پیش میزبان رییس جمهوری سوریه در کاخ کرملین بود که در قالب سفر نامنتظره و از پیش اعلام نشده بشار اسد به مسکو انجام شد.

رییسان جمهوری دو کشور در مذاکرات خود در کاخ کرملین بر ادامه همکاری های ضد تروریستی تا رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده تاکید کردند که تاکنون این عملیات همچنان ادامه دارد. روسیه حتی در واکنش به اقدام تروریستی چندی پیش در ساقط کردن هواپیمای مسافری این کشور که سبب مرگ 224 سرنشین و کادر پروازی آن بر فراز شبه جزیره سینا در مصر شد، دامنه همکاری های ضد تروریستی خود با سوریه را افزایش داد.

همزمان اقدام ترکیه در ساقط کردن بمب افکن سوخو 24 روسیه بر فراز آسمان سوریه، سبب شد دو کشور در رویارویی کامل اقتصادی و دیپلماتیک قرار بگیرند به گونه ای که از نظر کارشناسان، تدابیر شدید تحریم اقتصادی مسکو علیه آنکارا می تواند روابط اقتصادی سالانه 30میلیارد دلاری دو کشور را به کمتر از 20 میلیارد دلار در سال آینده میلادی کاهش دهد. روسیه متکی به اطلاعات پروازی بمب افکن ساقط شده خود، نقشه های ماهواره ای و مسیریابی حرکت آن، ادعای آنکارا درباره تجاوز مرزی را رد کرده و خواستار عذرخواهی ترکیه می باشد که تاکنون رد شده است.

از سوی دیگر، روسیه مستند به اطلاعات موجود در باره دامنه خطرات گسترش گروه های تروریستی افراطی و تکفیری فعال در سوریه و عراق، به کشورهای حامیان تروریست ها هشدار داده است که حضور 30 هزار شهروند از 100 کشور جهان به عنوان تروریست تندرو، می تواند برای تمامی جهان خطرآفرین باشد. روسیه در چارچوب ادامه اقدامات و سیاست های ضد تروریستی خود، با ایستادگی در برابر فشارهای روزافزون غرب به پیشگامی آمریکا و رد پیش شرط حذف حکومت بشار اسد برای حل بحران سوریه، این تصمیم را فقط در حوزه اختیار سوری ها و براساس نتیجه برگزاری انتخابات آزاد اعلام کرده است.

مسکو همزمان با بمباران مواضع تروریست ها در چارچوب همگرایی منطقه ای با تهران، آغازگر مذاکرات چندجانبه و بین المللی وین برای حل سیاسی بحران سوریه با حضور کشورهای مختلف از جمله جمهوری اسلامی ایران شد که تاکنون چندین دور آن برگزار شده است. روسیه اعلام کرده است روند مذاکرات سوری سوری در قالب نتیجه این نشست ها با اولویت سرکوب تروریست ها، می تواند آرامش و ثبات را به سوریه بازگرداند تا مردم این کشور خود با برگزاری انتخابات آزاد و ایجاد فرصت حضور و مشارکت برای همه طرف های سیاسی این کشور جز تروریست ها، بتوانند آینده سوریه را تعیین کنند.

روسیه و افق 2016
ارزیابی وقایع سال 2015 در روسیه نشان می دهد که این کشور با اتکای بیشتر به توان دیپلماسی و قدرت نظامی خود، همکاری ضد تروریستی با سوریه را ادامه خواهد داد و همزمان راهکار حل سیاسی بحران این کشور را در سطح بین المللی پیگیری خواهد کرد. از سوی دیگر، مسکو که توانسته با اجرای تدابیر پیشگیرانه اقتصادی، فشارهای تحریمی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه خود را کاهش دهد و مانع رکود اقتصادی روسیه شود، همچنان به این سیاست ادامه خواهد داد تا بازگشت تاثیرگذار خود در عرصه بین المللی از جمله معادله سوریه را با قدرت بیشتری ادامه دهد.

کاخ کرملین همزمان اعلام کرده است که از گسترش نفوذ پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به نزدیک مرزهای خود ممانعت می کند و در این چارچوب اقداماتی مانند استقرار بمب افکن های راهبردی و قاره پیمای توپولف در مرزهای نزدیک به کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سامانه های موشکی اسکندر و همچنین گشت های زیردریایی های مسلح اتمی خود را روی میز عملیات برای استفاده احتمالی قرار داده است.

نویسنده: هادی مولوی نیا
منبع: ایرنا / 5 دی 1394

لینک اصلی: اینجا