آمریکا به خاطر روسیه در افغانستان می ماند

اوباما با زیر پا گذاشتن وعده های پیش از انتخاباتی خود، به طور رسمی اعلام کرده که در خصوص مسئله خروج قوای آمریکا از افغانستان تجدید نظر کرده است. دلایل اصلی در اتخاذ چنین قراری، ضعیف بودن ارتش افغانستان و خطرات موجود برای امنیت ملی آمریکا اعلام شده است. در حقیقت، به نظر می رسد که در اتخاذ این قرار واشنگتن عوامل دیگری دخیل بوده اند که به طور مستقیم با اقدامات روسیه در سوریه مرتبط اند.  

روز پنجشنبه، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، از مسکوت ماندن طرح خروج قوای آمریکا از افغانستان در سال آینده، خبر داد. بر اساس این طرح، در حدود 8/9 هزار نفر نظامی که قرار بود، در اوایل سال آینده، از این کشور خارج شوند، «بیشترین مدت سال آینده را در این کشور حضور خواهند داشت». اوباما با اشاره به این که در این مورد، از شهرهای بگرام، جلال آباد و قندهار سخن در میان است، خاطرنشان کرد که بعد از سال 2016 میلادی، آمریکا «5500 نفر از نظامیان خود را در پایگاه به نسبت بزرگی حفظ خواهد کرد».

رئیس جمهور آمریکا علت اخذ این قرار خود را چنین توصیف کرد: «نیروهای افغانی هنوز آن گونه که لازم است، قوی نیستند. اوضاع جاری در افغانستان شکننده است و خطر وخیم تر شدن اوضاع مطرح است. این مأموریت برای حفظ منافع مهم و حیاتی امنیت ملی ما لازم است». اوباما همچنین این مسئله را نیز منکر نشد که در آینده، آمریکا قوای خود را برای مدت نامشخصی در این کشور حفظ خواهد کرد. اوباما با اشاره به این که احتمال دارد، ستاد کل در تعداد قوای خود «تغییرات جدیدی را به وجود آورد»، گفت: «ما در آینده، ارزیابی اوضاع را نیز ادامه خواهیم داد».

در این میان، به گزارش خبرگزاری «ریانووستی»، رئیس جمهور آمریکا تصریح کرده که خروج قوای آمریکا به چگونگی عملکرد طالبان منوط خواهد شد. اوباما گفت که «طالبان» باید درک کرده باشند که تنها راه برای خروج کامل قوای آمریکا از این کشور، حل و فصل بلند مدت (مناقشه) با دولت افغانستان است.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز به نوبه خود اعلام کرده که تغییرات ایجاد شده که به نفع آمریکاست، برای کمک به کابل نیز لازم است. کری گفت: «تداوم حضور نظامی ما، برای دولت افغانستان در جهت تأمین وحدت ملی اش ضروت دارد و در انجام اصلاحات و دفاع از مردم خود در برابر افراط گرایی نیز حامی این کشور خواهد شد». در ناتو نیز از این قرار آمریکا حمایت شد و ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، اعلام کرده که این قرار به ناتو کمک می کند تا طی هفته های آینده، وضعیت حضور خود در این کشور را مشخص کند.

پیش از این، در روز پنجشنبه، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» با استناد بر سخنان نماینده بلند پایه دولت رئیس جمهور آمریکا، این خبر را منتشر کرد که اوباما قصد دارد، برنامه حضور قوای نظامی آمریکا در افغانستان را ادامه دهد. قاعدتاً، اعتبار نامه این قوا برای کل دوره ریاست جمهوی بعدی تمدید خواهد شد (اوباما در ماه ژانویه سال 2017 میلادی، کاخ سفید را ترک خواهد کرد).

بر اساس طرح اصلی خروج قوا از افغانستان تا پایان سال 2016 میلادی، قرار بود فقط نیروی حراست از سفارت خانه آمریکا در این کشور باقی بماند. در اواخر ماه سپتامبر، طالبان در جریان حملات نابهنگام خود، شهر قندوز را تصرف کرد – مرکز استان قندوز. نیروهای مسلح افغانستان با پشتیبانی نیروی هوایی آمریکا موفق شدند، طی چند روز این شهر را آزاد کنند.

گفتنی است که خروج قوای آمریکا از افغانستان، یکی از وعده های پیش از انتخاباتی اوباما بود. در ماه دسامبر سال 2009 میلادی، وی چند روز قبل از دریافت جایزه صلح نوبل، اعلام کرد که آمریکا به دنبال تصرف افغانستان نیست و از سال 2011 میلادی، خروج قوای آمریکا از این کشور آغاز خواهد شد. در ماه مه سال 2014 میلادی، او تصریح کرد که 8/9 هزار نفر از نظامیان آمریکایی فقط تا پایان سال جاری، در افغانستان باقی خواهند ماند. بعد از آن، فقط نیمی از این قوا در افغانستان حضور خواهند داشت – در شهر کابل و در پایگاه هوایی بگرام – تا پایان سال 2016 میلادی.

روز 9 دسامبر سال گذشته، ناتو و آمریکا به طور رسمی، اعلام کردند که مأموریت نظامیشان به نام «حمایت قاطعانه» پایان می گیرد و فقط، نیروهایی برای حمایت از نیروی هوایی افغانستان در این کشور باقی خواهند ماند. بدین ترتیب، طولانی ترین جنگ خارجی آمریکا و یارانش در ناتو با موفقیت پایان می گرفت. در حال حاضر، تعداد قوای ناتو در افغانستان 13 هزار نفر است که به طور تقریبی 10 هزار نفر از آنان، نیروهای نظامی آمریکایی هستند.

در مسکو، تردید دارند که حفظ قوای نظامی آمریکا در افغانستان، بتواند اوضاع در این کشور را بهبود بخشد. زامیر کابل اف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان و مدیر دایره دوم آسیا در وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه، گفت: «اگر صد هزار نفر از نظامیان نتوانستند کاری به پیش ببرند، پس از وجود پنج شش هزار نفر نظامی چه انتظاری می توان داشت». این دیپلمات روسی گفت: «این می تواند معنای حمایت روانی – سیاسی از دولت افغانستان را داشته باشد که به دلایلی فکر می کنند، حفظ حضور نظامی خارجی، حیات و بقاء آنان را تأمین خواهد کرد». کابل اف تردید دارد که این اقدام، سبب بهبودی اوضاع در این کشور شود.

کارشناسان از این قرار اوباما حیرت نکردند. آنان معتقدند که در شرایط کنونی، محافل حاکم در واشنگتن، مخالف خروج قوا از این کشور هستند. افزون بر آن، عامل شرکت فعال روسیه در مبارزه علیه گروهک «دولت اسلامی» (داعش که در روسیه ممنوع اعلام شده است)، نیز در اتخاذ این قرار نقش مهمی داشته است.

سرهنگ آناتولی تسیگانوک، مدیر مرکز پیش بینی های نظامی، باور دارد که آمریکایی ها به این دلیل که موفق نشده اند، در آموزش ارتش افغانستان به طور موثری عمل کنند، زمان خروج قوا را به تعویق می اندازند. زمانی که در این کشور، قوای شوروی حضور داشت، فقط 30 درصد از نیروهای نظامی افغانی جذب مجاهدین شده بودند و این در حالی است که در ارتش کنونی افغانستان، 50 درصد از نظامیان به سوی «طالبان» جذب شده اند. تسیگانوک به نشریه «وزگلیاد» گفت: «در حالی که هنگام روز، قوای شوروی می توانست 15 درصد از خاک افغانستان و هنگام شب، 10 درصد از خاک این کشور را تحت کنترل خود داشته باشد، در حال حاضر، میزان کنترل آمریکایی ها از این هم کمتر است: هنگام روز، آنان 8 درصد از خاک و هنگام شب، 5 درصد از خاک این کشور را تحت کنترل خود دارند».

این کارشناس خاطر نشان می کند که طی سال های اخیر، «طالبان» به طور چشمگیری قوی تر شده است. این جنبش، برای تأمین منابع مالی خود، حجم قاچاق مواد مخدر از این کشور را افزایش می دهد و مسکو باید اجازه ندهد که این مواد از طریق خاک تاجیکستان، وارد روسیه شود. تسیگانوک تردید دارد که مهلت جدید تعیین شده برای خروج قوای نظامی آمریکا رعایت شود، زیرا «افغانستان – پایگاه بی نظیری است که از طریق آن، می توان به خوبی روسیه و چین را کنترل کرد». وی با اعلام این که به موازات نظامیان آمریکایی در افغانستان، هزاران نفر از کارمندان سازمان های نظامی خصوصی نیز حضور دارند، گفت: «در سال های آینده، آمریکایی ها به هر بهانه ای در این کشور باقی خواهند ماند. در خاک این کشور، دست کم سه فرودگاه وجود دارد که به طور کامل، با وسایل ارتباطی آمریکایی مجهز هستند».

وی باور دارد که افغانستان آن گونه که اوباما می گوید، برای امنیت ملی آمریکا تهدید محسوب نمی شود. این کارشناس در جمع بندی نهایی خود گفت: «آمریکایی ها به این کشور وارد شدند تا «نظم دموکراتیک» را در آنجا برقرار سازند. طی این مدت، در این کشور، حجم تولید تریاک ده برابر شده است. خطری که برای امنیت آمریکا مطرح است، فقط از این جهت است که آمریکایی ها می توانند از وجود افغانستان به عنوان ساختار مناسب برای ضربه زدن هم به چین و هم روسیه، محروم شوند».

الکساندر پرنجیف، دانشیار گروه سیاست شناسی و جامعه شناسی دانشگاه اقتصاد روسیه به نام پلخانوف، نیز به نوبه خود باور دارد که در حال حاضر، وعده های اوباما در خصوص خروج قوا برای کسی اهمیتی ندارد، زیرا او چهره ای است که به زودی صحنه را ترک خواهد کرد. از این رو، واشنگتن با نیروی آن عمل گرایی پیش می رود که نمایندگان نخبگان حاکم دستور می دهند.

پرنجیف در گفتگو با نشریه «وزگلیاد» گفت: «آمریکا از کاهش نفوذش در افغانستان در هراس است. آمریکا به طور جدی از این می ترسد که خلاء آن، طور دیگری پر شود. در این منطقه، روسیه با هند و ایران که برای اعمال نفوذ خود در اوضاع جاری در افغانستان تلاش می کنند، رابطه به نسبت خوبی دارد. گفتنی است که این سه گوشه، ضد آمریکایی نیستند اما، آمریکایی نیز به شمار نمی روند».

این کارشناس معتقد است که بعد از آغاز عملیات نظامی روسیه در سوریه، آمریکا در زمینه مبارزه علیه تروریسم بین المللی، چندان کار ساز نمی نماید. در جمع بندی نهائی، این کارشناس گفت: «زمانی، آمریکا کشور خود را به عنوان پیشگام در مبارزه علیه تروریسم بین المللی جلوه می داد. و اگر، اکنون این قوا از افغانستان خارج شود، در آن صورت، تمامی طرح های مربوط به مبارزه علیه تروریسم نقش بر آب خواهد شد. مبارزه علیه تروریسم – طرح اقتصادی نیز است. گفتنی است که چشم پوشی از این طرح، به نفع نمایندگان محافل حاکم در آمریکا نیست. و تمامی این موارد باعث شده تا اوباما چنین قراری اتخاذ کند».

نویسنده: آندره رِزچیکوف
منبع: اداره کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد به نقل از روزنامه «وزگلیاد» / 15 اکتبر 2015

لینک اصلی: اینجا