سوریه؛ چالش نامتقارن جدید روسی

پوتین با گسیل نیروهای نظامی روسیه به سوریه، توانسته سیاست‌های آمریکا را کاملاً تغییر دهد، و به شکلی مؤثر از بشار اسد حمایت کند، تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با داعش را دشوارتر کند، و در عین حال تضمین کند که در هرگونه حکومت آینده سوریه منافع روسیه نیز مدنظر قرار می‌گیرند.

در سازمان ملل متحد، همه ما شاهد واقعه‌ای نادر بودیم:   مجموعه‌ای از سخنان رو در رو که توسط رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین و باراک اوباما بیان شد، هر یک دیگری را مقصر مشکلات جهان معرفی می‌کردند و هر یک شرایط ژئوپلیتیک را به شکلی کاملاً متفاوت تفسیر می‌کردند. کسانی از ما که دوره جنگ سرد را به خاطر داشتیم سریعاً دچار نوعی حس آشناپنداری شدیم، و به یاد جهانی افتادیم که در آن روسیه و آمریکا دوباره دو قدرت برجسته جهان، با جایگاهی مساوی، باشند و هر یک تلاش می‌کند که سرنوشت تمام جهان را تعیین کند.

البته، روسیه امروز با اتحاد جماهیر شوروی سابق فاصله بسیاری دارد، و بعید است بتواند در آینده نزدیک به رقیبی در حد آمریکا بدل شود. تقریباً بر اساس هرگونه معیار مورد قبول در زمینه قدرت ملی، اقتصادی، نظامی یا هر معیار دیگر، آمریکا قدرت بسیار برجسته‌تری رد سطح جهان است. با این حال، علیرغم این اختلاف، روسیه اخیراً سعی کرده به روش‌هایی که تا چند سال قبل باورنکردنی بودند قدرت آمریکا را به چالش بکشد. و این کار را با بکارگیری انواع معیارهای نامتقارن انجام داده که سیاستمداران آمریکا را شگفت‌زده کرده و آنها را سردرگم ساخته است.

روسیه در اکراین و سوریه باعث سردرگمی آمریکا شده است 

در اوکراین، روسیه از تاکتیک‌های جنگی هیبریدی خود که اکنون برای همه آشنا هستند استفاده کرده تا به سرعت کنترل کریمه را به دست گیرد و در جریان مخفی و کم‌شدت شورش در شرق اوکراین که چندین بار با مداخله مستقیم از آن حمایت کرده، شرکت کند. در عین حال، روسیه هرگونه مداخله مستقیم را انکار کرده، و درگیری‌ها را در سطحی پایین نگه‌داشته که موجب تحریک واکنش شدیدتر آمریکا نشود. با این حال، اقدامات روسیه به شدت تلاش‌های اوکراین برای پیوستن به غرب را تضعیف کرد.

حال در سوریه، روسیه توانسته یک موفقیت دیگر به دست آورد. رئیس‌جمهور پوتین صرفاً با گسیل نیروهای نظامی روسیه به سوریه، توانسته سیاست‌های آمریکا را کاملاً تغییر دهد، و به شکلی مؤثر از بشار اسد حمایت کند، تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با داعش را دشوارتر کند، و در عین حال تضمین کند که در هرگونه حکومت آینده سوریه منافع روسیه نیز مدنظر قرار می‌گیرند.

روسیه با مداخله در سوریه به دستاوردهای مختلفی دست یافت 

به علاوه، صرف حضور هواپیماهای جنگی روسیه در سوریه احتمال اقدام آمریکا و ترکیه برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع را کاهش می‌دهد، زیرا از آنکه ناخواسته هواپیماهای روسیه را هدف قرار دهند بیم خواهند داشت. به علاوه، اقدامات روسیه در سوریه باعث شده آمریکا مجبور باشد دوباره با روسیه تعامل برقرار کند تا از برخوردهای هوایی مستقیم در سوریه اجتناب کند.

روسیه در پی کاهش رابطه با غرب، احساس آزادی بیشتری می‌کند

البته، نقطه مشترکی که باعث موفقیت اقدامات روسیه در اکراین و سوریه می‌شود آن است که روسیه، برخلاف دیگر دشمنان اخیر آمریکا، یک قدرت هسته‌ای مطرح است. خطر تشدید اختلافات که به صورت ضمنی در هر یک از اختلافات بالقوه با روسیه وجود دارد، آمریکا را وادار می‌کند که با دقت بسیار بیشتری به اقدامات روسیه واکنش نشان دهد. نکته متناقض آنکه این روزها روسیه در پی کاهش روابطش با غرب، احساس محدودیت کمتری دارد؛ روسیه چیز کمتری برای باختن دارد. بنابراین حال ممکن است ما وارد دوره‌ای شویم که در آن قدرت روسیه به دفعات بیشتری نمود پیدا کند.

نویسنده: پاول شوارتز
منبع: اِشراف به نقل از «اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی» / 30 سپتامبر 2015

لینک اصلی: اینجا