بازنگری روسیه در اولویتهای خود در خاورمیانه

هفته گذشته در روسیه هفته سوریه بود که طی آن شاهد سفرهای متعدد طرفهای تاثیرگذار بر بحران جاری دراین کشور به مسکو برای یافتن یک راه حل مناسب برای این بحران بود و این هفته را هم می توان هفته اعراب در مسکو نام نهاد. گرچه در سفرهای رهبران عرب به مسکو درهفته جاری، سوریه یکی از محورهای مهم مورد بحث به شمار می رود ولی به نظر می رسد علاوه بر بحران دمشق،   مساله افزایش همکاری ها بین مسکو و پایتختهای عربی و تعریف سطوح جدیدی از همکاری های دوجانبه متناسب با تحولات جاری منطقه ای و بین المللی نیز ازجمله محورهای مشخص مذاکرات این سفرهاست.

به نظر می رسد در برهه اخیر فعالیتهای دیپلماتیک روسیه به نحو چشمگیری افزایش یافته است و این کشور با محوریت حل بحران سوریه و تلاش برای خروج از بن بست موجود،تماسهای خارجی و دیدارهای زیادی با عربستان، ایران، مخالفان سوری و امریکا وترکیه برگزار کرده است؛ ولی به نظر می رسد مهمترین اولویت مسکو دراین رویکرد دیپلماتیک تلاش برای پرکردن شکاف درروابط روسها با کشورهای عربی منطقه است. تحلیلگران روابط بین الملل می گویند:سیاست خارجی روسیه حول دو محور متمرکز شده است: نخست تلاش برای فعال سازی نقش محوری این کشور در حل بحرانهای منطقه ای به ویژه سوریه و دوم بازنگری در برنامه های این کشور در منطقه وگشودن افقهای جدید با توجه به احتمال شکست سیاست این کشور در حوزه سوریه و فعالیت برمبنای واقع نگری و تحولات پس از توافق هسته ای ایران و غرب.

این تحلیلگران سفر بن زاید، سیسی و ملک عبدالله را درهمین چارچوب ارزیابی می کنند. کما اینکه برنامه کاری دستگاه دیپلماسی مسکو همچنان پر بوده و خبرها حاکی از سفر ملک سلمان شاه عربستان طی دوماه آینده و پیش از وی امیر تمیم بن حمد آل ثانی به روسیه است؛ میخاییل بوگدانوف فرستاده پوتین در امور خاورمیانه نیز همچنان به سفرها و دیدارهای خود درمنطقه ادامه می دهد. به عقیده آنان، این اقبال روسیه به امور منطقه ای برخاسته از درک این واقعیت توسط روسهاست که کشورهای منطقه نیز خواهان گرم شدن روابط شان با روسیه وفاصله گرفتن از فضای بدبینی و رفتن به سمت گفت وگو و مذاکره با روسها بوده و مایل به حل مسایل فیمابین با مسکو هستند.

روند مذاکرات سیاسی و تلاش مسکو برای بازنگری در محاسبات و اولویتهای منطقه ای خود در وهله آتی، نشان می دهد رویکرد روسیه بر افزایش همکاریهای تجاری و اقتصادی با عراق ومصر و گشودن افقهای جدید همکاری با کشورهایی نظیر تونس و اردن و وورد به بازارهای کشورهای حوزه خلیج فارس و عربستان متمرکز شده است. مهمترین دلیل برای اثبات این رویکرد جدید روسیه، رویکرد رسانه ای کرملین درزمینه دیدارسران کشورهای عربی (شیخ بن زاید و ملک عبدالله) با پوتین است، روسها برخلاف رویکرد بسته رسانه ای پیشین خود گزارش مفصلی ازبرنامه این دیدارها و روابط دوجانبه و افقهای توسعه همکاری به ویژه سرمایه گذاری و انرژی و طرح ساخت نخستین پایگاه برق هسته ای دراردن، به رسانه ها داد.

مقامات روسی هم پنهان نمی کنند که رویکرد توجه به کشورهای منطقه علاوه بر بعد ژئوپلیتیک آن درسایه تحولات جاری، برخاسته از نیاز این کشور برای جبران کسری تراز تجاری خود با اروپا وغرب دراثر تحریم های ناشی از بحران اوکراین است ؛ افزایش واردات مواد غذایی روسیه از مصر ومغرب و تونس در نیمه اول سال جاری نیز گواهی براین ادعاست. علاوه بر سایر زمینه های همکاری مشترک همکاری درزمینه انرژی هسته ای با مصر و عربستان وامارات و دیگر کشورهای منطقه و همکاری نظامی انها با روسیه وارد فاز جدیدی شده و بحث بر سر تکنولوژیهای جدیدی جاری است که تاکنون درعرصه همکاریها،مطرح نبوده اند به عنوان مثال فروش زیردریایی به مغرب، تکنولوژی های جدید مورد نظر عربستان و افزایش همکاریهای نظامی با عراق و مصر والجزایر را هم می توان به این فهرست اضافه کرد.

نویسنده: رائد جبر
منبع: ایرنا به نقل از الحیاه / 26 اوت 2015

لینک اصلی: اینجا