توافق آمریکا، ایران، سوریه و روسیه؛ تجلیل‌از پیروزی‌عراق بر‌داعش

کشورهای مختلف در سراسر جهان از متحدان آمریکا گرفته تا رقبای آن، پیروزی عراق بر گروه شبه نظامی دولت اسلامی و آزادسازی شهر موصل مقر این گروه را تبریک گفته اند. با وجود درگیری های پراکنده بین نیروهای امنیتی عراق و بقایای گروه جهادی، حیدر العبادی وارد موصل دومین شهر بزرگ عراق شد (بزرگ ترین شهری که دولت اسلامی در اختیار داشت) تا آزادسازی این شهر را به نیروهای مسلح تبریک بگوید و به طور رسمی شکست دولت اسلامی را اعلام کند.   

نبردی که حدود ٩ ماه طول کشید تا موصل را از چنگ این گروه سنی به شدت محافظه کار خارج کند، به عنوان طولانی ترین نبرد قرن بیست و یکم محسوب می شود و پایان آن با تجلیل جهانی رو به رو شده است. کشورهایی که پیروزی ارتش عراق بر گروه دولت اسلامی را به حیدر العبادی تبریک گفته اند ترکیبی شگفت آور از دولت هایی هستند که در این نبرد دخیل بوده اند نبردی با ماهیت پیچیده که ارتش عراق علیه دولت اسلامی به راه انداخت.

در بیانیه ای که از سوی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا منتشر شد سرتیب استیون تاونشند، فرمانده نیروهای مشترک آمریکا و عراق در عملیات ضد داعش گفت ائتلاف جهانی که علیه دولت اسامی می جنگنید این پیروزی را به حیدر العبادی نخست وزیر عراق تبریک می گوید.

در این بیانیه آمده است این پیروزی را نباید به معنی نابودی دولت اسلامی به شمار آورد چون نبرد همچنان ادامه دارد اما از دست دادن موصل و رقه دو پایتخت دولت اسلامی در عراق و سوریه که نگین به اصطلاح خلافت این گروه محسوب می شدند، ضربه بزرگی به دولت اسلامی محسوب می شود. افزون بر بیانیه ای که از سوی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا به مناسبت آزادسازی موصل منتشر شده است دونالد ترامپ گفته است برای هزاران عراقی که به گونه ای وحشیانه به دست شبه نظامیان دولت اسلامی کشته شدند، سوگوار است.

بیانیه ترامپ به مناسبت آزادسازی موصل را معاون دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، سارا هاکابی ساندرز قرائت کرد. رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا نیز پیروزی بر دولت اسلامی را رویدادی بزرگ در تلاش جامعه بین المللی برای شکست دادن شبکه جهانی جهادی ها توصیف کرده است که زمانی حدود نیمی از قلمرو عراق و سوریه را در اختیار داشت. در حالی که تشویق و تجلیل کاخ سفید ادامه داشت، کشورهای دیگر نیز که به گونه ای فعال در نبرد علیه دولت اسلامی به طور جداگانه شرکت داشتند و در مواقعی نیز بین آن ها درگیری هایی رخ داد، این پیروزی را به دولت عراق تبریک گفته اند.

ایران از زمان ظهور دولت اسلامی در سال ٢٠١٤ برای نبرد علیه این گروه، نیرو، جنگ افزار و پول اختصاص داده و به گونه ای توام با اکراه با آمریکا در این نبرد علیه دولت اسلامی فعالانه همکاری کرده است. البته هیچ یک از این دو کشور به نقش طرف مقابل در این نبرد اذعان نکرده اند اما هر دوی آن ها از طریق شرکای محلی یا به طور مستقیم به تقویت ارتش عراق مبادرت کرده اند.

ائتلاف بین المللی به سرکردگی آمریکا علیه دولت اسلامی، کمک های لازم را در اختیار ارتش عراق، پلیس فدرال این کشور و نیروهای کُرد قرار داد و ایران در مقابل بیشتر با شبه نظامیان شیعه که به جیش الشعبی یا بسیج مردمی شهرت دارند همکاری کرده است. شبه نظامیان در کنار نیروهای ارتش عراق و کُردها در نبرد برای آزادسازی موصل شرکت داشتند اما دولت آمریکا نیروی بسیج مردمی عراق را عامل گسترش نفوذ ایران در عراق می داند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه این گونه توئیت کرده است: تبریک به مردم شجاع عراق و دولت این کشور به مناسبت آزادسازی موصل. زمانی که مردم عراق دست در دست یکدیگر دهند، از عهده هر آنچه که بخواهند برخواهند آمد. شبه نظامیانی که با ایران همکاری می کردند و دولت عراق نیز به طور رسمی از آن ها حمایت می کرد، در نبردهای حومه موصل و مناطق نزدیک به مرز عراق با سوریه با برخورداری از پشتیبانی ایران به طور چشمگیر نقش داشته اند.

دولت اسلامی که ترکیبی از انواع گروه های جهادی است در خلال اشغال عراق از سوی آمریکا شکل گرفت و در سال ٢٠١٣ به داخل سوریه گسترش یافت و با بهره گیری از جنگ داخلی در این کشور بین نیروهای دولتی و گروه های شورشی مختلف، توانست مناطق وسیعی از خاک سوریه را تحت کنترل خود در آورد. ارتش بشار اسد رئیس جمهور سوریه که با شورش گسترده ای در سراسر خاک این کشور رو به رو شده بود از چندین شهر مهم عقب نشینی کرد اما بعد از این که روسیه در سال ٢٠١٥ وارد میدان شد و به کمک شبه نظامیان هوادار دولت که از حمایت مستقیم ایران برخوردارند، توانسته است مناطق وسیعی از خاک کشور را از شورشیان بازپس بگیرد.

ترامپ در مقایسه با باراک اوباما موضع به مراتب میانه روتری در قبال بشار اسد در پیش گرفته است اما پس از متهم کردن دولت سوریه به استفاده از جنگ افزار شیمیایی علیه غیرنظامیان سوری، دستور نخستین حمله بین المللی آمریکا در دوران ریاست جمهوری خود را در ماه آوریل صادر کرد. اسد و ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با قاطعیت استفاده ارتش سوریه از جنگ افزار شیمیایی را انکار کردند و حمله موشکی آمریکا به سوریه، مناسبات آمریکا و روسیه را بر سر مسایل سوریه تیره کرد.

در پی وعده همکاری های نزدیک ترامپ و پوتین در دیدار خود در حاشیه همایش سران گروه ٢٠ در هامبورگ در روز جمعه گذشته، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که واشنگتن در نهایت سیاست تغییر رژیم در سوریه را در پیش خواهد گرفت. روسیه نیز در مقابل قول داده است تا از متحد سوری خود حمایت کند. سوریه نیز روز گذشته به دولت عراق بابت بازپس گیری موصل از دولت اسلامی تبریک گفت و تأکید کرد با بغداد برای ریشه کن کردن کامل دولت اسلامی همکاری خواهد کرد.

با فروپاشی خلافت خود خوانده دولت اسلامی در عراق، اکنون بیشتر نیروهای این گروه در سوریه مستقر هستند. آمریکا و روسیه هر یک به طور جداگانه برای شکست دادن گروه دولت اسلامی در سوریه مبارزه می کنند. آمریکا که از سوی دولت سوریه حضورش در خاک این کشور غیرقانونی تلقی می شود و در نتیجه امکان همکاری بین آن ها وجود ندارد و فاصله افتادن میان واشنگتن و جناح مخالف دولت سوریه که بیش از پیش تحت سیطره گروه های جهادی درآمده است، چاره ای نداشته است جز این که با نیروهای دمکراتیک سوریه که اکثر اعضای آن را کُردها تشکیل می دهند همکاری کند.

در این میان، روسیه همچنان فقط از ارتش سوریه حمایت می کند. روسیه نیز همانند آمریکا، آزادسازی موصل از چنگ دولت اسلامی توسط ارتش عراق را ضربه ای ویرانگر به این گروه توصیف کرد اما در عین حال گفت که آمریکا با حملات هوایی خود در نبرد علیه دولت اسلامی تلفات سنگینی در بین غیرنظامیان به بار آورده است.

وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: "آزادی موصل حاصل شجاعت و پایداری ارتش عراق، بسیج مردمی و واحدهای پیشمرگه کُرد است. این پیروزی نشان داد که ملت عراق که دوست روسیه است می تواند در پرتو همکاری مشترک با تهدیدهای تروریستی مقابله کند". در این بیانیه آمده است: "نباید فراموش کرد که آزادی موصل به بهای سنگینی به دست آمده است.

بر اساس گزارش منابع مختلف شمار تلفات در بین نظامیان عراقی حدود ٣٠ هزار نفر بوده است. در خلال عملیات آزاد سازی موصل حدود هفت هزار نفر از ساکنان موصل بر اثر اقدامات شبه نظامیان داعش و حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری آمریکا جان خود را از دست دادند. نزدیک به ٩٠٠ هزار نفر از ساکنان موصل نیز آواره شدند".

نویسنده: تام اوکانر
منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت ارشاد به نقل از «نیوزویک» / ١٠ ژوییه ٢٠١٧

لینک اصلی: اینجا